Quantcast
Channel: Namibian Sun - Moshiwambo
Viewing all 448 articles
Browse latest View live

Uupyakadhi womeya owa pumbwa okukandulwa po

$
0
0

Ominista yUunamapya oya gandja omusholondondo gwaatseyinanwa mboka ya pewa uule womwedhi gumwe opo yakale ya kandula po omukundu gwomeya.

Minista John Mutorwa okwa tseyitha okomitiye tayi ithanwa kutya oCommittee on Water Supply Security ndjoka yakwatelwa iilyo yokabinete naatseyinawa miilonga na okwe ya pe omwedhi gumwe opo ya gandje oompangela kutya onkalo yuupyakadhi womeya otayi kandulwa po ngiini mOvenduka.

Mutorwa ngoka e li omunashipundi gwokomitiye ndjoka okwa popi kutya onkalo yuupyakadhi womeya moNamibia otayi limbilike na otayi etithwa nokuhwahwamekwa unene konkalo yoshikukuta ndjoka tayi dhenge enenevi lyaAfrika lyomUumbugantu.
Elalakano lyokomitiye ndjoka okukonga meendelelo omukalo ngoka tagu kandula po ompumbwe yomeya mOvenduka.

“Okomitiye otayi ka tala kutya uupyakadhi mboka otawu kandulwa po ngiini taku talika kIitopolwa ngaashi Khomas nErongo oshowo iitopolwa yimwe mOnooli yoshilongo,” Minista ta ti.

Okwa gwedha po kutya uuministeli oshowo elelo lyaVenduka otali ka gandja omayele okuya muAgutse nomayele ngoka otaga ka tulwa miilonga omanga inaku thikwa pehulilo lyomvula nuumvo.

Ominista yEmona Calle Schlettwein ngoka nale e li oshilyo shokomitiye ndjoka okwa popi kutya sho ya tsakanene nomuleli gwoshilongo opo ya kundathane onkalo ndjoka, oya dhidhilike kutya omukundu ngoka kagu li uupyakadhi moshilongo ashihe.
Okwa gwedha po kutya omahala ngoka taga ka talika tango oshitopolwa shopokati koshilongo niitopolwa yokomunkulofuta oshowo Onooli otayi ka talika lwahugunina.

Iilyo
Iilyo yokambinete mokomitiye ndjoka oya tumbulwa kutya Mutorwa naSchlettwein, Ominista yoEconomic Planning na okuli Director-General gwoNational Planning Commission, Tom Alweendo, Ominista yEyambulepo lyIitopolwa nOondoolopa, Sophia Shaningwa, Ominista yOomina nIikwankondo, Obeth Kandjoze , Ominista yIipambele yOmupresidende, Frans Kapofi.
Aatseyinawa ongaashi Omupevi amushanga takalele mUuministeli wUunamapya Abraham Nehemia (omunashipundi), Omunambelewa omukuluntu gwoNamwater , Vaino Shivute, Pierre van Rensburg (City of Windhoek), Pedro Maritz a omutseyinawa miikumungu yomeya, Omugandji-mayele gwOmupresidende, John Steytler oshowo Penny Akweenye gUuministeli wEmona.

ELLANIE SMIT

Category: 
Share This: 

Epangelo lya hala okutula miilonga ontotwaveta yo NEEEF

$
0
0

Omaiyuvo oga hololwa kutya ontotwaveta ndjoka yo
New Equitable Economic Empowerment Framework (NEEEF) kayi shi oshilongitho shomondjila pakukandula po omukalo gwokutopola eliko kashithike pamwe moshilongo.

Ompango ndjika otayi tulwa miilonga kutya nee otayi tsu kumwe nekotampango lyoshilongo nenge itayi tsu kumwe na otaku pangelwa opo yi kale ya tulwa miilonga kuyele muSepetemba, sha landula iigongi yaakwashigwana ya ningwa muAguste.

Etumwalaka lyetulo miilonga lyototwaveta ndjoka, olya zilile kombelelwa yOmuprima Minista oshowo kOkakomisi koLaw Reform Development Commission (LRDC) pethimbo lyomutumbwa ngoka gwa tameke mOvenduka mEtitatu.
“Itatu vulu we okukala tatu undulile komeho oveta yekondopeko uule woomvula 26 konima yemanguluko,” Amushanga ta kalele mOmbelewa yOmuprima, Andrew Ndishishi, ta ti.

Ndishishi okwa popi kutya oongeshefa adhihe otadhi ka gwanitha po ompango ndjokakutya nee ohadhi ningi ongeshefa nepangelo nenge ihadhi ningi ongeshefa nepangelo.
Oohapu dhaNdishishi odha yambidhidhwa komunashipundi gwo LRDC, Yvonne Dausab, ngoka a popi kutya ompango ndjoka otayi ka tulwa miilonga.

“Ohatu pulakene nokukutha ko omaiyuvo goshigwana ihe shoka itashi ti omaiyuvo agehe ngoka ga gandjwa koshigwana otaga ka tulwa miilonga. Ontotwaveta ndjoka inayi nuninwa okushunitha aantu yontumba pevi ihe oya nuninwa oku tu humitha komeho mombepo yoHarambee Prosperity Plan,” Dausab ta ti.

Oshikondo shopaumwene oshiwete kutya ontotwaveta ndjoka itayi ka gandja owala onkalo opo aaNamibia ayehe ya vule okukala taya mono oondjambi niiyemo dhithike pamwe, ihe otashi vulitha yi ka gandje omathiminiko komahangano gaatiligane.

Ontotwaveta ndjoka otayi pula opo omahangano ga gandje nokulanditha po oopresenda 25 dhomahangano gadho kaantu mboka ya kala inaya talika nale monkalamwenyo.
Natango ompango otayi utha opo oopresenda o-50 dhomalelo momahangano ngoka dhi kale gaantu mboka ya kala inaya talika nale monakuziwa.

Ontotwaveta ndjoka otayi utha opo oopresenda 0.5 dhiyemo yomahangano dhi kale tadhi longithwa mokudheula aaniilonga.

Omaiyuvo kombinga yontotaveta ndjoka ngoka ga shangelwa epangelo ga thika pe-120 oga holola ngele ontotwaveta ndjoka otayi tsu tuu kumwe nekotampango lyoshilongo. Ontopolwa 23(2) otayi gandja oonkondo opo ku tulwe miilonga oompango dho tadhi wapaleke omapuko ngoka ga ningwa monakuziwa ihe ontopolwa 16 no 21 otayi gandja oonkondo kaantu ya kale nuumwene womaliko gawo nuuthemba wokutya otaya kwatathano noolye.

Dausab okwa popi kutya ompango ndjoka inayi nuninwa okuya pondje ekotampango lyoshilngo ihe otaya ka konga omayele gopaveta okuza kOmbelewa yaAttorney-General ngele ompango ndjoka uuna ya tulwa miilonga otayi ka kala eyo pondje lyekotamoango lyoshilongo.

Eben de Klerk gwoISG Risk Services CC, okwa popi kutya epangelo nali kale lya kotoka opo kali tule miilonga oompango dhoka tadhi pataneke nokukondjitha ekotampango lyoshilongo.
Michael Chivala gwo Zimolimwe Investments okwa gandja omaiyuvo ge kutya ontotwaveta ndjoka otayi ka kala tayi endele pamwe nekotampango ngele oshipumbiwa shuumwene osha kala itashi dhengele e ta shi gwanithwa po kuumboka ya hala.

CATHERINE SASMAN

Category: 
Share This: 

Omunenentu mopolisi ta tamanekelwa uulingilingi

$
0
0

Omunambelewa omukulunu gwOshikondo shOonzo dhOpauntu moNamPol, Abed Kahihakumwa otaku popiwa kutya okwa gandja iilonga kusuwala ye Sakaria Ashipala, mo- 2011 –, konima owala yoomwedhi shoAshipala a tidhwa metanga lyopolisi sho a monika ondjo moshipotha shuulunga.
Kashihakumwa okuli ondje yodholongo sho a pewa omboloha yoshimaliwa shooN$5 000.
Oshipotha she oshuunduilwa komasiku 25 gaAguste.
Aanambelewa yatatu yalwe yopolisi mwakwatelwa Ashipala,oya tulwa nayo miipandeko na oya pewa omboloha.
Yalwe yaali mboka ya tulwa miipandeko oChief Inspector Nikanor Ashipala Tweumuna oshowo Inspector Anna Maria Klaudia Angula.
Ayehe oya za kOshikondo shOonzo dhoPauntu.
Momukanda ngoka gwa pitithwa koAnti-Corruption Commission (ACC) omanyala gaAshipala inaga talika, nokendiki lyokutala omanyala, omanyala ge otaga ulike kutya ina longa oshimbuluma sha sha.
Okwa ningi endilo lyiilonga mEtanga lyOpolisi na okwa tulako ombaapila ndjoka tayi ulike kutya ke na ondjokonona yoshimbuluma pethimbo ndyoka.
Okwa thigi omwaka pehala lyofoloma ye yeindilo mpoka a pulwa a ndjandjukunune ondjokonona yiimbuluma ndjoka e na.
Otashi ulike kutya aanambelewa oya lundulula iitsa noomikanda dhomeni opo a adhe iitsa niipumbiwa ayihe.
Omakonaakono goACC oga ulike kutya ombapila yomagwedhelepo oya pewa Kashihakumwa opo e yi shaine ihe okwe yi shaina nonando oku na ontseyo yiimbuluma ya suwala ye.
Omakonaakono natango oga mono kutya omukanda gwomagwedhelepo geuliko lya Ashipala inagu pewa omunambelewa omukuluntu gwiilonga ihe ogwa ukithwa kuAmushanga ta kalele oye a shaine ombapila ndjoka.
Kashikakumwa ota tamanekelwa iipotha iyali yuulingilingi sho a longitha oonkondo dhe pambambo oshowo mokulongitha omukanda gwiikengelela.
Ashipala ota tamanekelwa naye iipotha iyali mwakwatelwa okugandja omikanda dhiifundja mokukonga kwe iilonga.
Angula ota tamanekelwa iipotha itatu mwa kwatelwa oonkambadhala dhokuya moshipala iilonga yoshikondo shuuyuki, omanga Tweumuna ta tamanekelwa iipotha iyali.

FRED GOEIEMAN

Category: 
Share This: 

Uukwamuhoko nuutondwe tawu kondjithwa

$
0
0

Olopota yokomumvo yOmbelewa yOmbudsman oya popi kutya oku ithana aantu omadhina guukwamuhoko nashi kale hashi talwako onga omutya nayi guutondwe.
Olopota oya popi kutya Ombudsman of Namibia otayi ka ninga omapekaapeko opo kutulwe miilonga oompango dhoka tadhi ka ungaunga noshikumungu shoka moNamibia.
Olopota oya holola kutya iitya ngaashi
“kaffir”, “boesman”, “hotnot”, “ombulu”, “nondjima” ihayi pangulilwa omuntu onga uukwamuhoko ihe ohayi pangulwa kohi yoveta yomuyonena gweshundulo lyuuntu.
Olopota oya popi kutya aantu unene mboka ya kala inaya talika monakuziwa ihaya popi nenge ya lopote uukwamuhoko mboka taya ningilwa molwaashoka oya tila okukanitha iilonga yawo nokutondwa.
“Onkalo yokuha thikepamwe pauyuuki otayi kutha aantu omukumo opo ya lopote iipotha mbyoka molwashoka ethimbo limwe ohayi kutha ethimbo ele noonkondo opo yi manithwe. Oshe ya polweela kutya oompango tadhi indike uukwamuhoko odha ndopa okweeta omalunduluko gopankalathano nopehala tadhi kutha oonkondo mboka ye wete ya tongolwa nokuya kondjithila ya taambeko owala onkalo ndjoka.”
Olopota oya popi kutya epangulilo lyuukwamuhoko inali gwana mokuyanda onkalo ndjoka onkene megwanithepo lyomulandu ngoka guli kohi yoNational Human Rights Action Plan (NHRAP) Ombudsman otaka ninga omapekaapeko opo a gwedhemo oompango dha gwedhwapo.
Olopota oya popi kutya oveta yehwahwameko lyUuthikepamwe nEyando lyUukwamuhoko ngaashi ndjoka yi li moSouth Afrika oshiholelwa oshiwanawa okulandulwa.
Ompango ndjoka otayi gandja ompito kepangulilo lyiipotha ayihe yi na sha nuukwamuhoko. Ohayi gandja woo oonkondo opo nakutulilwamo oshipotha a vule okufuta eyonagulo nokugandja ombili ku nakunyenyeta.
Olopota oya tsikile natango kutya okutula miilonga ompango akuke itaku kandulapo omukundu ngoka ihe ompito yoompango dha gwana, oku vula okuya koompangu oshowo euveko lyoveta oyo tayi vulu okuyambidhidha ekandulepo lyomukundu ngoka.
Olopota oya tsikile opo ku kuthepo omilandu omikulu ko kutulwe miiloga omilandu dhoka omipe. Aanona yoskola oya pumbwa okulonga omanga aashona kombinga yesimano lyuuntu nuuthike pamwe.

ELLANIE SMIT

Category: 
Share This: 

Omeme yiihumbata ya silwa ohenda

$
0
0

Ehangano lyoSocial Security Commission (SSC) olya tseyitha kutya otali ka longitha oshimaliwa sha thika poomiliyona 40 opo li vule okutunga omahala gokuza aakiintu mboka yiihumbata mondoolopa ngaashi Outapi, Katima Mulilo, Rundu noAussenkehr.
Ompumbwe yomahala gokuza aakiintu mboka ye li momategelelo oya kala nokulopotwa koshikundaneki shika shoNamibian Sun.

Unene mOnooli yoshilongo aakiintu ohaya ende iinano iile opo ya ka kale ya unga oontanda popepi niipangelo uuna ye li pokupulumutha.

Omunambelewa omukuluntu gwoSSC, Milka Mungunda okwa popi kutya ehangano lyawo otali ka tunga po oosenda moondoolopa dhoka ne omolwa onkalo ya nayipala moka hamu kala aakiintu mboka ya tegelela oku pulumutha.

Oomiliyoma 40 otadhi ka longithwa mokutunga omandiki ngoka omanga oomiliyona 3 tadhi ka gwedhwapo moku landa iikwamashina yopaunamiti.

Mungunda okwa popi kutya etokolo ndyoka otali endele pamwe nehiyo lya ningwa komupresidene opo ku gwandjwe omakwatho kaakwashigwana onga omukalo gwokukondjitha oluhepo.

Namibian Sun okwa lopota oonkundana kombinga yaakiintu mboka ya unga oontanda poshipangelo shaOutapi. Ehala ndyoka olya totwapo omolwa ompumbwe yehala lyokukala nooklinika moshitopolwa ohadhi gandja owala omakwatho gopetameko, onkene aakiintu ohaya yi ya ka kale ya tegelela okupulumutha popepi noshipangelo.

Ehala ndyoka olya shituka olukanda sho ngashiingeyi naakongi yiilonga ya za moAngola opo haya kala mpoka.

Ngoloneya gwaMusati, Erigius Endjala okwali a nyenyeta kutya ehala ndyoka ngashiingeyi olya ninga ‘Sodom naGomorrah’.

“Ihaye ya pehala ndika ye na omategelelo ihe ohaya zi po ye na omategelelo,” Endjala a popi.
“Oyendji mboka haya zi mpoka kaye shi aakiintu yeli momategelelo ihe aaAngola mboka haye ya okukonga iilonga, ohaya dhike owala ootenda dhawo nokukala polwaamba naakiintu mboka yeli momategelelo. Inatu ya tidha po omolwa ombepo yuukumwe na inatu hala okukala twa dhigupaleka onkalo yaantu ya taalela nale omaupyakadhi monkalamwenyo dhawo ihe oshili ooshoka kutya oyendji kaye na omategelelo.”

Mungunda okwa tseyitha woo kutya oompangela dhawo okutula miilonga omauwanawa guunamiti oshowo openzela odhili pondondo ya hugunina.

ONational Protection Fund (NPF) okwa tegelelwa yi ka tulwe miilonga nomumvo nguka.

ONational Medical Benefit Fund (NMBF) otayi ningilwa manga omakonaakono ga gwedhwapo .
Etotepo lyoNPF, otali ka gandja omauwanawa gopenzela moNamibia na oya ziminwa koKabinete mo-1994.

GARWIN BEUKES

Category: 
Share This: 

Uuministeli wIilonga tawu kwatha mokukonga iilonga

$
0
0

Uuministeli wIilonga nEtotepo lyOompito dhIilonga owa holola kutya owa kwathela aakongi yiilonga 2 240 mokumona iilonga.
Mboka oya monenwa iilonga konima nkene kwa tulwa miilonga omulandu gwokushangitha akwashigwana mboka kaye na iilonga omvula ya piti.
Amushanga ta kalele mUuministeli wIilonga, Bro-Matthew Shinguadja okwa indile omahangano agehe moshilongo ngoka ga kuta miilonga aniilonga yevulithe po-25 opo giishangithe nokutseyitha oompito dhiilonga adhihe dhoka tadhi holoka po.
Eindilo ndyoka olya ningwa megwanithepo lyompango tayi ithanwa Employment Service Act.
Ayehe aakongi yiilonga naagandji yiilonga otaya vulu okuya kepandja lyohttp://nieis.namibiaatwork.gov.na/, hoka aagandji yiilonga taya vulu okutseyitha oompito dhiilonga omanga aakongi yiilonga taya vulu okuninga omaindilo giilonga.

Pahapu dhaShinguadja, konyala aakongi yiilonga ya thika po- 12075 oyiishangitha nomwaalu omunene gwaagandji yiilonga ogwiishangitha wo.
Oyendji yomaakongi yiilonga aalumentu mboka yiishangitha ya thika po- 7248 omanga aakiintu yeli 4827. Eishangitho ndyoka olya patulukila aakongi yiilonga ayehe ye na oonzapo dhuulongelwe nenge kaye na sha.

Uuministeli otawu indile aagandji yiilonga mboka inaya ishangitha opo yiishangithe yo ya kale taya tseyitha oompito dhiilonga dhoka tadhi holoka po miilonga yawo.
GORODN JOSEPH

Category: 
Share This: 

ODC a tya thilu kombinga yOmahenene Business Park

$
0
0

Namibian Sun oya nothelwako kutya ehangano lyoODC olya li lya ulike omupokati nomupotokononi gwoontamana pokati kehangano ndyoka nehangano lyoKatrina Enterprises, shi na sha netungo lyehala lyoongeshefa lyOmahenene Business Park.

Okwaahauvathana hoka okwa etitha omutungi a dhigepo ehala ndyoka lyiilonga. Konima yomvula yimwe monena kape na iilonga ya longwa pehala ndyoka noODC oya ulike oNamibian Council for Architects and Quantity Surveyors (NCAQS) opo yi ungaunge noshikumungu shoka ihe ehangano inali pandula oshizemo shetokolo ndyoka lya ningwa muDesemba omvula ya piti.
Katrina Enterprises ehangano lyaKatrina Elifas, omonakadhona gwOmukwaniilwa gwaNdonga, Immanuel Kauluma Elifas.
Ehangano ndyoka otali longele kumwe nehangano lyaChina lyeedhina, Zhen Jiang na olya pewa otendela yongushu yoomiliyona 19,opo li tunge Omahenene Business Park koongamba dhaMahenene pokati kaNamibia naAngola.

Okondalaka ndjoka oya gandjwa mo-2013 niilonga okwaali kwategelela yi manithwe muMei gwo-2015.

Sho ehangano lyokutunga lya thigipo ehala lyiilonga okuya pehulilo lyo-2014, iilonga oya adhika ya longwa oopresenda dha thika po-65. Ngaashi okondalaka tayi utha, ODC okuna okuulika olutu lwiithikamena opo ku vule oku kandulwa po oontamanana nokwaahauvatana hoka kuli pokati komahangano ngoka gaali ihe oNCAQS oya mono kutya ODC okwa ndopa okukondolola nawa opoloyeka.
Inaku hololwa kutya ODC okwa pewa elombwelo opo a ninge shike.

Elifas okwa popi kutya okwa nyanyukwa koshizemo shoka sha gandjwa na okwa tegelela ODC e ya pe elombwelo kutya otaya pula ngiini komeho.

“Konima nkene oshikumungu shoka sha kandulwa po komupotokononi petameko lyomvula ndjika inatu mona elombwelo lya sha okuza koODC. Oya fala oshikumungu omupotokononi yoyene ihe ngashiingeyi inaya nyanyukilwa noshizemo shoka sha gandjwa. Tse otwa nyanyukwa noshizemo na otwa tegelela owala yetu lombwele kutya otatu ningi ngiini,” Elifas ta ti.

Elifas ina vula okugandja uuyelele owundji kombinga yoshikumungu shoka na okwa popi kutya uuyelele otawu vulu owala okumonika okuza koODC.
Kakushiwike ngele ODC ota tokola ishewe okukatuka oonkatu dhilwe molwaashoka oonkambadhala okumona uuyelele okuza kwaangoka ta longo pehala lyomunambelewa omukuluntu gwehangano ndyoka odha ponyo.

Omvula ya piti, omunambelewa omukuluntu gwehangano ndyoka pethimbo ndyoka, Phillip Namundjebo, okwa li a koleke kutya oye na oontamanana na oya ulika NCAQS opo ya tale kutya otaya kandula po ngiini oshikumungu shoka. Okwa li a popi kutya ngele oya ponyo nena otaya ka fala Katrina Enterprises na Zhen Jiang Construction kompangu opo yamone uuyuki meyonagulo ndyoka lya ningwa.

ILENI NANDJATO

Category: 
Share This: 

Oondjindikila dhomaloli itadhi tulwa miilonga

$
0
0

Omaloli itaga indikwa opo ga kale taga longitha oondjila omausiku omolwa onkalo yuupyakadhi wopaliko ndjoka tayi ka holoka uuna oondjindikila dhoka dha tulwa miilonga moNamibia.

Shoka osha tokolwa kOonkundathana dhoPashigwana kombinga yoRegulation of Heavy Motor Vehicles and Conditions of Employment of Truck Drivers in Namibia dhoka dha ningwa oshiwike sha piti.

Omunashipundi gwoNamibia Road Safety Council (NRSC), Eliphas !Owos-ôab, okwa popi kutya oonkundathana dhoka dha kutha ethimbo ele odha ningwa opo ku vule okwaadhika etsokumwe miikumungu mbyoka.
Osha tokolwa kutya uuna kwa tulwa miilonga oondjindikila dhoka otadhi ka guma noonkondo eliko lyoshilongo.

!Owos-ôab okwa popi kutya omulandu gwokwiipangela mwene ngaashi ngoka guli miilonga moSouth Afrika ogwo owala tagu vulu okutulwa miilonga.
Omahangano gondalasipota oga pulwa opo ga tule miilonga omulandu gwokwiipangela mwene muule woshiwike opo gu vule okutalika koNRSC oshowo aahiingi yomaloli.

South Africa oha longitha oRoad Traffic Management System, ndjoka ya totwapo na otayi hwahwameke ya kwate nawa iikwaniipangitho yomoondjila nokukalekapo egameno moondjila.
Nonando Namibia ota kambadhala okuya moompaadhi dhaSouth Afrika, moBotswana omaloli guule woometa 10.5 inaga pitikwa okulongitha oondjila okutameka potundi o-18:00 pokati kEtitano, Olyomakaya nOsoondaha, nenge esiku tali landulwa kesiku lyefudho lyopashigwana nenge esiku lya landula esiku lyefudho lyopashigwana.

Pahapu dha !Owos-ôab etsokumwe pokati kepangelo, omahangano gondalassipota naahingi yomaloli olya pumba okwaadhika muule wiiwike iyali.
Okwa tsuwa kumwe opo Uuministeli wIilonga opo wu kandulepo nokutala komanyenyeto ga ningwa kahingi yomaloli kombinga yonkalo dhawo dhiilonga.
Okwa popi kutya aahingi oye wete kutya oha ya kutha ombinga miiponga tashi etithwa kokuhinga oowili oonde nomvulwe, niiponga mbyoka hayi holoka mwa kwatela omaloli ohayi eta ekanitho enene lyoomwenyo.

Okwa gandjwa oshiholelwa shoshiponga shoka sha holoka poCasablanca shoka sha faalela oomwenyo dhaantu 15.

“Otaya lalakanene opo ya hinge iinano iile molwashoka osho tashi ya petha oondjambi oonene ihe oshizemo aluhe ohashi etitha okuhingilila nokuhinga omanga ya loloka uule woowili oonde.”

Pahapu dha !Owos-ôab, konima yokuhinga oowili ntano aahingi oya pumbwa okuvululukwa uulewo ominute 30 nuuna ya hingi oowili 24 oya pumbwa okudhuwa po.

ELLANIE SMIT

Category: 
Share This: 

Ondoolopa yaShikango ya kanitha ondjelo yongeshefa

$
0
0

Ondoolopa ndjoka oyali hayi e ta moshilongo iiyemo yetata biliyona muule womwedhi moomvula dha piti.

Okwa lopotwa kutya kutya onkalo ndjoka oya etithwa kegwo pevi lyondando yomahooli muuyuni noongeshefa odhindji mondoolopa odha pata nokweetitha ekanitha lyiilonga.

Shoka osha kolekwa kOmunashipundi gwoOshikango Business Association na okuli mwene gwoInternational Commercial (Pty) LTD Raed Hijazi.

Okwa lombwele oNamibian Sun oya taalela onkalo odhigu noonkondo moka oshiwike tashi vulu okupita na inaya mono omulandi ta piti mosheelo shongeshefa yawo.

Omahangano ogendji otaga landitha iilandithomwa yawo kondando yili pevi noonkondo opo ya yande ekanitho enene kiinima tayi ningilemo nayi mositola.

Okwa popi kutya omahangano ogendji oga pata naangoka taga longo monena oga shunitha omwaalu gwaaniilonga pevi.
“MuFebruali nuumvo iilonga ya thika po-1 700 oya kana nomwaalu ngoka ogwa londo pombanda ihe katu na omwaalu gwongashiingeyi. Otatu tengeneke kutya omwaalu gwaantu mboka ya kanitha iilonga ogwa londa pombanda noonkondo,” Hijazi ta ti.
Oshikango oyimwe yomoondoolopa dhili kohi yelelo lyaHelao Nafidi Town Council, nomuMei, mayola gwaHelo Nafidi Eliase Nghipangelwa okwa li a kala uule wiiwike iyali mOvenduka, ta ningi oonkundathana nOminista yIipindi nOmayambulepo gwAanangeshefa Aashona, Ominista yEmona oshowo oBank of Namibia (BON) opo ya kundathane omikalo dhoka tadhivulu okuhupitha ondoolopa yaShikango.

Okwa lombwele oNamibia Sun kutya oshiyetwapo shUuministeli wEmona natango oshi li mondjila.
“Oyiipyakidhika noBON taya tala ngele omalando gopa electronic otaga vulu okutulwa miilonga molwaashoak ongushu yiimaliwa yaAngola oya gwa pevi nomooN$10 omu na ookwanza 420,ihe omwaalu oguli pombanda molwaashoka aAngola otaye ya okulanditha moNamibia opo ya mone iimaliwa mbyoka yi na ongushu,”Nghipangelwa ta ti.

Nghipangelwa okwa popi kutya otaya indile opo onkalo yi hwepopale molwaashoka oHelao Nafidi ayihe oyiikolelela kOshikango melikolo lyiiyemo.

Ngaashi Nghipangelwa, Hijazi naye okwa popi kutya oye na omukumo kutya onkalo yongeshefa otayi hwepopla.

“Aanambelewa yUuministeli wEmona oshowo oBON oya holola kutya otaya ka kondja noonkondo opo onkalo yi galukile kuuwanawa. Aanangeshefa oya gandja omagwedhelepo nomaiyuvo gawo ngoka taga vulu okukandula po omukundu. Ethimbo olya thikana opo epangelo li kuthe ombinga moshikumungu shoka. Otwa pumbwa okuya pamwe atuhe nomikalo dha yooloka tu konge ekandulepo lyomukundu,” Hijazi a yelitha.
ILENI NANDJATO

Category: 
Share This: 

Aapaliamende yaandjetu ya ponokelwa moSA

$
0
0

Osheendo shaaNamibia, mwa kwatelwa Omupeha amushanga-ndjai gwoSwapo oshowo Ngoloneya gwaKhomas, Laura McLeod-Katjirua, Omupevi omupopi mEgumbo lyoPashigwana, Loide Kasingo oshowo Swapo National Assembly Chief Whip Evelyn !Nawases-Tayele, oya yekwa komulungu gwondjembo mEtine lya piti konima owala yethimbo efupi sho ya thiki moSouth Afrika.
Mboka yatatu oya yi koSouth Afrika opo ya ka kuthe ombinga momutumba gwoPan-African Parliamentary Committee ngoka gwa tameke mEtitano.
Iilyo yopaliamende mbyoka okwa lopotwa ya galukile kegumbo noshiningwanima shoka osha kolekwa kuamushanga ta talelele mUuministeli wOmakwatathano goPaigwana, Selma Ashipala-Musavyi, ngoka a popi kutya oyali molweendo okuya koSandton pethimbo ya ponokelwa.
Ongundu ndjoka oyali mokambesa koPan-African Parliamentary Committee.
“Gumwe okwa li uumbwa nondjembo ihe yandjetu ayehe oyeli nawa nonando iinima yawo ayihe oya yiwa nayo. Ota tu tala onkalo okupitila mOmbelewa yOmukalelipo getu moPretoria."
Oongangala okwa lopota dha longitha iihauto iyali opo dhi ninge einda nokuya moshipala okambesa.

Mosoondaha omukalelipo gwaNamibia moSouth Afrika,Veiccoh Nghiwete, okwa koleke kutya oshilyo shopaliamende shaSenegal osha yahwa mokwaako ihe okwa lopotwa kutya okuli nawa ngashiingeyi.

OMUTOOLINKUNDANA GWOMENI

Category: 
Share This: 

Namibia okwa hala okuninga omalolelo gotuntila yoHIV

$
0
0

Konima nkene oshifokundaneki shoNamibian Sun sha pititha onkundana kombinga yontutila yombuto yoHIV ndjoka kwa tegelewa yi ka ningilwe omalolelo moSouth Afrika, okwa holoka omapulo ogendji ngele Namibia naye ota vulu okukutha ombinga.

Omukalelipo moNamibia gwEhangano lyUundjolowele mUuyuni , ano oWorld Health Organisation (WHO), Monir Islam, okwa popi kutya omalolelo ngoka okwa tegelelwa natango ga tambiweko kelelo lyaSouth Afrika. Okwa popi kutya eindilo okukwatelamo Namibia otali vulu okuninga ashike otali ka kala omukalo omuleeleka.
“Kashi shi omukalo omupu. Tango otwa pumbwa ezimino okuza kuSouth Afrikauuna ya zimine nena otandi vulu okuya pula opo ya kwatelemo Aanamibia yamwe po, ihe shoka osha kwatelamo natango eziminino okuza kelelo lyaNamibia.”
Islam okwa popi kutya ontutila ndjoka otayi ka ningwa mokati kaantu mboka kaye na ombuto yoHIV, opo ku talike kutya omalutu gawo otaga yamukula ngiini kotuntila ndjoka.
Omalolelo ngoka otaga ka ningwa maantu ye vulithe po-5 000.
Okwa popi kutya omalolelo ngoka oga ningwa kashona miilongo ngaashi South Afrika naThailand, ihe oshizemo dhothaatha okwa tegelelwa shi tseyithwe mo-2020.
Okwa tsu omukumo aaNamibia kaya kale ya tegelela otuntila ndjoka ihe ya longithe omikalo dhoka dhi lipo nale dha nuninwa okwiigamena kombuto yoHIV.
Islam okwa popi woo kombinga yesimano lyepango lyoanti-retroviral oshowo etulo pevi molutu lyombuto yoHIV uuna omuntu ta nu omiti dhe palandulathano, naashoka ohashi eta opo ondjele yetaandelitho lyombuto komuntu yi shune pevi.

“Epango ndyoka otali kaleke aantu nomwenyo ihe pomathimbo ngoka ya yi momilalo inadhi gamenwa papuko nena ompito yokugandja ombuto komuntu ohayi kala pevi.”
Uuministeli wUundjolowele pamwe noWHO otaya longo nkene ye na okutamekitha epango lyopre-exposure prophylaxis (PrEP). Epango lyoPrEP olya nuninwa aantu mboka kaye na ombuto opo ya vule okuyanda okukwatwa kombuto pakunwa oopela mbali kehe esiku.
Ngele oho nu oPrEP e to yi miihulo inayi gamenwa nenge pamwe wa longitha ongwiya nena omuti ngoka otagu ku gamene opo ku kwatwe kombuto.

GORDON JOSEPH

Category: 
Share This: 

Uuministeli wIilonga tawu kwatha mokukonga iilonga

$
0
0

Uuministeli wIilonga nEtotepo lyOompito dhIilonga owa holola kutya owa kwathela aakongi yiilonga 2 240 mokumona iilonga.
Mboka oya monenwa iilonga konima nkene kwa tulwa miilonga omulandu gwokushangitha akwashigwana mboka kaye na iilonga omvula ya piti.
Amushanga ta kalele mUuministeli wIilonga, Bro-Matthew Shinguadja okwa indile omahangano agehe moshilongo ngoka ga kuta miilonga aniilonga yevulithe po-25 opo giishangithe nokutseyitha oompito dhiilonga adhihe dhoka tadhi holoka po.
Eindilo ndyoka olya ningwa megwanithepo lyompango tayi ithanwa Employment Service Act.
Ayehe aakongi yiilonga naagandji yiilonga otaya vulu okuya kepandja lyohttp://nieis.namibiaatwork.gov.na/, hoka aagandji yiilonga taya vulu okutseyitha oompito dhiilonga omanga aakongi yiilonga taya vulu okuninga omaindilo giilonga.

Pahapu dhaShinguadja, konyala aakongi yiilonga ya thika po- 12075 oyiishangitha nomwaalu omunene gwaagandji yiilonga ogwiishangitha wo.
Oyendji yomaakongi yiilonga aalumentu mboka yiishangitha ya thika po- 7248 omanga aakiintu yeli 4827. Eishangitho ndyoka olya patulukila aakongi yiilonga ayehe ye na oonzapo dhuulongelwe nenge kaye na sha.

Uuministeli otawu indile aagandji yiilonga mboka inaya ishangitha opo yiishangithe yo ya kale taya tseyitha oompito dhiilonga dhoka tadhi holoka po miilonga yawo.
GORODN JOSEPH

Category: 
Share This: 

Epangelo inali hala okugandja uukwashigwana koyana yaazaizai

$
0
0

Omaiyuvo kutya oompangela dhepangelo okuningaomalunduluko mompango yuukwashigwana kashili owala e yo pondje lyekotampango ihe otashi etitha woo oshilongo shi kale nomwaalu ogundji gwaantu kaye na uukwashigwana womoshilongo, oga holoka sha landula sho uukwashigwana waaNamibia yaali wa kuthwa oonkondo kUuministeli wIikwameni pwaahena omatompelo gasha.
Okwa holoka woo uutile kutya aazaizai otaya vulu okuninga aaleli yoshilongo uuna aanona ya valwa kaazaizai taya pewa uukwashigwana waNamibia.
Omukomeho gwoLegal Assistance Centre (LAC) Toni Hancox okwa popi pethimbo lyomutumba ngoka gwa ningwa kutya ngele nena opaliamende otayi vulu okuninga omalunduluko kehe uuna inayi pandula etokolo lyompango nena ekotampango lyoshilongo halyo we tali lele oshilongo.
Okwa kunkilile kutya ngele ontontwaveta ndjoka okwa pitikwa yi tulwe miilonga nena ekotampango nompangulilo kadhi na we oonkondo.

Sho a gandja omaiyuvo ge omukalelipo gwiikwaveta guuthemba womuntu, Norman Tjombe okwa yelitha kutya epangelo kali na oonkondo okutota ooveta dhoka tadhi kutha oonkondo uukwashigwana waantu na itali vulu okutota ooveta dhoka tadhi pitika omukalo ngoka.
Hancox okwa popi kutya kape na omalimbililo kutya ontotwaveta ndjoka otayi yi moshipala etokolo lyompangu yopombanda.

Kwiikwatelela komahangano giikwaveta moka mwa kwatelwa oLAC , Office of the Ombudsman, inashi yela kutya aantu otaya ka gumwa ngiini kontotwaveta ndjoka uuna ya tulwa miilonga.
Ompangu yopombanda oya gandja elombwelo kUuministeli wIikwameni opo wu shunithe uukwashigwana waNamibia komonamati gwofamili yaDe Wilde ngoka a valelwa moshilongo mo-2008 naavali ye oya lumbu moshilongo uule womimvo odhinji na oye na woo omikanda dhokulongela moshilongo. Uuministeli owali woo wa tindi okulongitha oopassport dhawo netompelo kutya kaye shi we aaNamibia.
Ompangu yopombanda oya mono kutya okanona kehe ka valelwa moNamibia komuntu ta lumbu moshilongo nena oka pumbwa okupewa uukwashigwana waNamibia.
Onga omukalo gwokuyamula sha landula etokolo lyompangu, opaliamende oshiwike sha piti oya pititha ontotwaveta ndjoka tayi indike aanona ya valwa kaazaizai moshilongo yapewe uuthemba waNamibia.
Nonando ongaaka etokolo ndyoka olya nyana nokupataanekwa kaatseyinawa yiikwaveta.
JANA-MARI SMITH

Category: 
Share This: 

A dhipaga ohonda ye, e tiidhipaga

$
0
0

Omulumentu gwoomvula 26 okwa yaha okusa omukadhona gwe na okwi idhipaga yemwene mOvenduka mOsoondaha. Ayehe oya sile pehala lyoshiningwanima.
Omupopiliko gwopolisi, Slogan Matheus, okwa popi kutya oshiningwanima osha ningwa lyopotundi onti-00:30 pondunda yomanwino yedhina Etale Bar pooha dhoPick n Pay moKatutura.
Pahapu dhoombangi, oya mono omulumentu ngoka a yi mondunda moka hamu longo omukadhona.
Omulumentu ngoka okwa tegelele ookastoma adhihe dhi zemo sho ondunda tayi patwa, naantu oya uvu omitopelo mbali.
Matheus okwa popi kutya ondjembo ndjoka oya shangithwa kedhina lyomulumentu ngoka.
Omadhina goonakusa inaga tseyithwa natango molwashoka akwanezimo inaya tseyithilwa.
Momasiku 17 gaJuni, Charmaine Byl okwa tsuwa nombele komumati gwe megumbo lye moAgtste Laan nomufekelwa ota kongwa natango. Omukintu gwoomvula o- 33 natango, okwa nkapwa nekuwa sigo omeso komumati gwe sha ningilwa moBlikkiesdorp moGrootfontein.
Omufekelwaa omunamivo 37 okwa yi ontuku okuza pehala lyoshiningwanima nolutu lwe olwa adhika lwa endjelela momuti popepi noGrootfontein konima yoshiwike, okwa tumbulwa kedhina kutya Gottfried Hamunyela Mangundu.
NAMPA

Category: 
Share This: 

Etokolo lyompangu otali etitha omwaka

$
0
0

Momaiku 23 gaJuni, OmpanguyoPombamoshilongo oya gandja etokolo opo okanona hoka ka valwa kaavali aaNetherland, mboka ye na omikanda dhokulongela moshilongo ka pewe uukwashigwana waNamibia.
Ompangu oya gandja elombwelo opo okanona hoka ka pewe onzapo yevalo muule womasiku 30. Oshindo shIikwameni naHahende-Ndjai gwEpangelo oya tokola opo ku ningwe omalunduluko mompango yi nasha negandjo lyuukwashigwana.

Ontotwaveta ndjoka ya ningwa otayi holola kutya aanona ayehe mboka ya valwa kaavali kaye shi aaNamibia na oye na uuthemba woshilongo otaya ka kanitha uuthemba wuukwashigwana waNamibia.

Iivula-Ithana mOmaandaha okwa popi kutya ontotwaveta ndjoka inayi endelelwa po nepangelo inali pogola ompango ya sha.
Minista okwa popi kutya oya hala okutula miilonga omulandu gwoveta ndjoka itayi pogola ekotampango lyoshilongo ihe otayi endele pamwe nekotampango lyoshilongo.
Okwa popi kutya ontopolwa 4 otayi popi kombinga yaayehe mboka taya vulu okumona uukwashigwana waNamibia.

“Nonando ongaaka oshikumungu shoka shi li po nena okombinga yomuntu ngoka a mono uukwashigwana okupitila momukanda gwokulongela moshilongo, omukanda gwokwiilonga nenge e li owala metalelepo moshilongo.”

Okwa tothamo kutya omikanda shomatalelepo moshilongo otashi pitika aantu ya kale moshilongo uule woomvula sigo 3, sigo uuna omukanda gwa lelepekwa.

Iivula-Ithana okwa popi kutya aanambelewa otaya ka kala taya longo mokugandja omikanda dhuukwashigwana pashikumungu noshikumungu na okwa popi kutya inapu kala uutile wa sha molwashoka epangelo oli na oshigwana komitima na otali longo muuwanawa woshigwana.
Okwa popi woo kutya ope na yamwe mboka taya ka kala ya hala epangelo li kale tali gandja uukwashigwana kukehe gumwe omolwa uuwanawa wontumba, oohandimwe mboka taya mono.
Okwa popi woo kombinga yaadhani yiinyandwa aAmerika, Angelina Jolie na Brad Pitt kutya oya li aakwashigwana yaNamibia pethimbo okanona kawo Shiloh ka valelwa moNamibia onkene uukwashigwana wako itawu kuthwa oonkondo. Jolie okwa pulumuthile okanona mOshipangelo shoPaumwene shaCottage moSwakopmund mo-27 Mei 2006.
ELLANIE SMIT

Category: 
Share This: 

Inamu popila omiyonena- Omunyekadhi

$
0
0

Onkalo yomiyonena dhopaukashike kookantu ndjoka tayi londo noonkondo pombanda moNamibia oshi li esithahoni enene koshigwana.

Dhoka oohapu dhomunyekadhi gwaNamibia, Monica Geingos, pethimbo lyomutumba gwokomvula gwojudicial conference ngoka gwa ningwa mOvenduka.

Sho a popi oonkambadhala dhoka dha ningwa kepangelo mokukondjitha iimbuluma mbyoka yuukashike kookantu, Geingos okwa tothamo oompango, omalombwelo gopampangu pethimbo kwa gandjwa omageelo na okwa lesha woo oondjokonona dhomaithano dhamboka taya kwatele komeho oshikondo shuuyuki nuundjolowele.

Nonando okwa ningwa oonkambadhala dhoka, ondjele yiimbuluma yomomagumo nenge uukashike kookantu otayi londo pombanda esiku nesiku moshilongo.
“Kehe esiku oshigwana shetu otashi lesha kombinga yomadhipago taga ningilwathana, omakwatokonga nenge omadhengo gaakiintu naanona, taga ningwa kaalumentu.”
“Iipalanyolo mbyoka oya ninga oshitopolwa shonkalamwenyo yetu,nomaipulo getu aluhe otwa hala okumona omapuko. Omolwashike a hondele nomuntu gumwe? Aavali oya li peni? Omolwashike opolisi inayi endelela? Omolwashike ta pitika omukiintu e mu dhenge? Omolwashike a kolwa? Omolwashike a zala ngawo?, omapulo agehe ngoka kage li mondjila na itaga popile elongo lyiimbuluma.”

Omunyekadhi okwa popi kutya aantu oyehe otaya tsu kumwe nomupresidende kutya aantu oya pumbwa okulongela kumwe, nokunanena kombinga yimwe opo owala taku vulu okukondjithwa iimbuluma mbyoka.
“Oshikondo shUuyuki otashi vulu okugwanitha po iilonga yasho, ihe hangele opolisi itayi longele kumwe. Oshikondo shUuthikepamwe nOnkalonawa yAanona otashi vulu okukala tashi gwanitha po iionga ihe hangele aapanguli naanambelewa yezulonkalo itaya longele kumwe.
Oshikondo shuuyuuki otashi vulu okukala tashi gwanitha po iilonga ihe ongele owala taku lundululwa omaiyuvo nomadhildhilo moshigwana,” omunyekadhi ta ti.

Okwa pula iilyo yokomitiye ndjoka yi lelepeke iinakugwanithwa yawo nokundungika oshigwana.

“Oyendji yomaanyasha yetu mboka taya adhika momandiki gezulonkalo inaya tseya ompango sigo esiku ye yi pogola. Egandjo lyendungiko kombinga yoompango oshinima sha simana.”

DENVER ISAACS

Category: 
Share This: 

Otendela yombelewa yomuprima ya popilwa

$
0
0

Omahangano gaali oga kuthwa mo motendela yokutunga oombelewa oompe dhomuprima minista , sho yimwe ya pula oshimaliwa sha thika poomiliyona 52, omwaalu ngoka gwa e ta omalimbililo kutya itagu ka manitha opoloyeka.

Willem Goeiemann okwa tindi omapopyo guulingilingi mboka aniwa wa longwa megandjo lyootendela dhoka, na okwa yelitha kutya ootendela odha gwandjwa ngiini.

Omupresidende gwoDTA, McHenry Venaani okwa popi oshiwike sha piti kutya oku na omaumbangi ngoka taga holola kutya egandjo lyootendela dhoka kalwa li pauyuuki. Okwa pula kutya omolwashike ehangano ndyoka lya pula iimaliwa iishona, lyoChina Jiangsu nshipe Construction – inali pewa otendela ndjoka.
Omahangano galwe ngoka gali ga ningi omaindilo gotendela ndjoka ongaashi, New Era Investment JV pamwe nOctagon Construction, mboka ya pula obiliyona 1,04; Namibia Construction, ngoka a pula obiliyona 1,03; Jiangsu Zhengtai JV pamwe noTrans Afrique Trading Enterprises, mboka ya pula obiliyona 1,01.
“Inandi popila ehangano lyontumba. Inandi gandja elombwelo kelelo lyokugandja ootendela, ohandi gandja owala omagwedhelepo,” Goeiemann ta ti.
Kombinga yehangano ndyoka lya pula oshimaliwa oshishona okwa popi kutya aluhe ohapu kala uupyakadhi uuna omahangano ga pula iimaliwa yi li pevi molwaashoka opoloyeka ihayi pu omolwa ompumbwe yoshimaliwa.

Goeiemann okwa popi kutya okwa gandja omagwedhelepo opo otendela yi gandjwe kehangano ponomola ontiyali ndyoka lya pula oshimaliwa oshishona lyoBabyface Civils CC noChina Jiangxi International .

ELLANIE SMIT

Category: 
Share This: 

Ya hala evi

$
0
0

Aakalimo yomOvenduka omathele oya tondokele koombelewa dhelelo lyoshilando shaVenduka sha landula etseyitho kutya ope na ooplota 96 tadhi gandjwa kaalandi yotango momudhingoloko gwaOtjomuise 5.
Aantu oyendji mboka yali momukweyo kaye na ontseyo yetumbulo “tadhi landithwa po”. Oya popi kutya oya thigi po iilonga naanona yawo momagumbo opo ya kiimonene andola evi.
Oyendji oya geya sho elelo lya tokola okufutitha aaningi maindilo oshimaliwa shooN$100.
“Otaya ngunguna maakwanaluhepo. Otwa li otundji okuyeleka komwaalu gwooplota ngoka guli po. Shika kashi shi oshikando shotango taya futitha. Otandi futu iimaliwa yandje ihe natango itandi mono evi,” Monica Nambelela ta ti.
Ooplota dho dhoka odhi na ondando yi li po-N$190 260 sigo N$471 870.
Omupopiliko gwoshilando, Lydia Amutenya okwa popi kutya oshimaliwa shooN$100 iifuta yiilonga na oshi li hashi longithwa olundji uuna taku ningwa omaindilo gootenela.
Omukiintu gumwe ngoka a popi kutya oye Aune okwa holola kutya ye oha wapaleke owala na okwa popi kutya okwiinekeal kutya ondjambi ye ya tulwa kumwe nondjambi yomusamane otayi ka vula okulanda oplota.
“Kandi shi kutya omilandu ogu li ngiini. Kuume kandje okwa dhengelendje owala kutya nandi ka ninge eindilo nandi ye noshimaliwa shooN$100 oshowo okamutse kandje. Onda thigipo iilonga meendelelelo. Onda kala momusholondondo gwokutegelela ethimbo ele pamwe otandi ningi ngaa omunelago nenge pamwe otaya tameke nomusholondondo omupe kandi shiwo.”
Amutenya okwa popi kutya ope na natango ooplota tadhi ka tseyithwa, molwaashoka dhoka 96 dha tseyithwa odhoshitopolwa shotango. Ope na natango dhi li o-153 oshowo 120.

GORDON JOSEPH

Category: 
Share This: 

Omupevi mayola a tithwa miilonga kuSwapo

$
0
0

Elombwelo ndyoka olya shangwa mombapila ndjoka ya zi kumushanga- ndjai gwoSwapo, Nangolo Mbumba, ya shangwa momasiku 27 gaJuli.
“Elelo lyongundu olya ninga etokolo lyalyo, na oto lombwelwa mpaka opo wu tule miilonga omikalo kehe opo Komrade Panduleni Hainghumbi a kuthwemo melelo lyondoolopa nokutula pehala lye Komrade Lucia Nghililewanga. Alikana lopota etulo miilonga lyelombwelo ndika omanga omasiku ga5 gaAguste inaga pita,” omukanda gwa holola.
Ombapila ndjika inayi holola kutya omolwashike Nghililewanga ta kuthwa oshinakugwanithwa she.
Kuyele iilyo yoSwapo oya holola kutya oya uvithwa nayi kekutho miilonga lyaNghililewanga, ngoka a li ponomola ontiyali momusholondondo gwaahogolola yongundu na okwali a kuthwa mo nokupingenwa poo omanga oshituthi sheganithilo miilonga inashi ningwa momasiku ga4 gaDesemba 2015.

Esther Nghidimbwa okwa pingenepo Nghililewanga, na oye a lopota kelelo lyopombanda sheetitha ku gandjwe elombwelo li li ngaaka.
Sho a yamukula komapulaapulo ngoka aningilwa koNamibian Sun Hainghumbi okwa popi kutya okwa talelwa po kegumbo lye mOlyomakaya kuNgoloneya Usko Nghaamwa, Omukwatakanithi gwOngundu moshikandjo shaHangwena, Sarafina Shekunyanga , Omuhwahwameki gwongundu moshikandjo shoka John Heita, na okwa lombwelwa etokolo ndyoka.

Hainghumbi okwa popi kutya okwa lombwelwa kutya elelo lyopombanda olya tokola okumupingenepo opo ku kalekwepo ombili mOhangwena.
“Oye ya kegumbo lyandje na oya lombwele ndje opo ndi taambeko onkalo omolwa ekalekepo lyombili moshikandjo. Onde ya tala nda limbililwa kutya omolwashike ndi na okulongithwa monkalo yokweeta ombili, onkalo ndjoka kayi na sha nangame,” Hainghumbi ta ti.
Hainghumbi okwa popi kutya Hatutale naShekunyanga oye ya kegumbo lye mOmaandaha pethimbo lyomwiha opo ye me pe ombapila ndjoka ya zi kuMbumba.
Hatutale okwa popi kutya ye ota gwanithwa po owaala iilonga ye sho a tseyithile Hainghumbi kombingaa ye thigepo lye lyiilonga.

“Ondi na okutula miilonga shoka sha tokolwa kombelewa yamushanga-ndjai. Omauyelele agehe oga shainwa kombelewa ndjoka netokolo oko lya ningwa.”
Sho Mbumba a ningilwa omapulaapulo okwa popi kutya okuli mondjila uuka kOhangwena na ina hala okupopya oombaapila dhongundu niikundaneki.
Mbumba okwa popi kutya ombapila yetokolo lyokukutha Hainghumbi miilonga olya za mombapila ya za komuleli nale Hifikepunye Pohamba okuya komuleli monena Hage Geingob.
NOnando ongaaka Hainghumbi okwa popi kutya Pohamba kali a hala opo a ze mo melelo.
Okwa popi kutya molwaashoka ina mona ombapila yopambelewa ndjoka tayi mu lombwele, nena ota tsikile okuya kiilonga.
KENYA KAMBOWE

Category: 
Share This: 

Aalandithi ya tidhilwa momapandaanda

$
0
0

Elelo lyondoolopa yaTjiwarongo okwa lopotwa tali tidhile aalandithi yokapana momapandaanda konima sho lya landitha po omatala gokulandithila kongeshefa gopaumwene na inali longekidha ehala mpoka tapu ka landithila aalandithi mboka ya kala taya landithile momatala.
Muni ngoka okwa landitha po ehala lyuunene woosquare meta 6 347, koshimaliwa shoomiliyona4.2 kehangano lyoAmago Investment.
Gumwe gwooyene yehangano ndyoka, omukalimo gwomoTjiwarongo, Dr Emirich Paulus, ngoka e li omunambelewa gwomahwahwameko nomauyelele moSwapo mOshitopolwa shaKhomas oshowo omupevi omukomeho gwoshikondo shetonatelo lyomaliko mUuministeli wEmona, Mirjam Onesmus, nakuume kawo kopangeshefa omuChina, Guihua Li.
Mboka ohaya hala okutunga endiki lyiihongomwa lyaatalelipo.

Mayola gwaTjiwarongo, Bennes Haimbodi, okwa koleke elanditho po lyehala ndyoka ihe ina vula okugandja uuyelele kutya aalandithi mboka otaya uka peni.
“Ehala ndyoka otali ningi ehala lyopaumwene ihe otwa ninga etsokumwe namwene gwehala opo aalandithi yaka pitikwe okukala mehala lyawo. Oshi li momake gamwene gwehala okutula miilonga etsokumwe ndyoka,” mayola ta ti.

Haimbodi ina vula okupopya ngele aalandithi otaya kala mehala ndyoka pethimbo tali longwa.
Aalandithi oya popi kutya, muni okwe ya lombwele kutya oteya tungile omatala omape kolukanda.

“Oombesa dhapeni hadhi yi kolukanda hoka kaku na oositola nosasiyona dhomahooli? Ehala ndika olyo owala ehala ewanawa nokulongela. Ohatu landitha kaantu mboka taya piti mondoolopa yetu, ihe kaku shi kaakalimo yomondoolopa. Otwa hala okukala twa kuutumba popepi nondjila ndjoka onene,” gumwe gwomaalandithi ta ti.
Muni otaka gandja ompito yomatindo gelandithepo lyehala ndyoka sigo omEtitano.

Onesmus naPaulus oye na mo uumwene woopresenda 40 kehe gumwe mehangano ndyoka omanga Li e na mo oopresenda 20.
Sho a dhengelwa ongodhi opo a tye sha kombinga yelanditho lyehala ndyoka Onesmus okwa tindi okupopya mongodhi.

Omimvo hamano dha piti Muni gwaTjiwarongo okwa li apula aalandithi yokapana ya lundulule noongeshefa dhawo okuza momapandaanda okuya momatala.

Nonando oya li ya pewa elombwelo aalandithi oyali ya tsikile nokulandithila komeho goosasiyona dhomahooli oshowo pomahala gomagumbo. Mo-2013 aakiintu yaali oya li ya tulwa miipandeko sho ya tindi okwiiyutha kelombwelo.

ILENI NANDJATO

Category: 
Share This: 
Viewing all 448 articles
Browse latest View live