Quantcast
Channel: Namibian Sun - Moshiwambo
Viewing all 448 articles
Browse latest View live

Uuwanawa wongeshefa yonyama

$
0
0

Iiyemo yonyama ndjoka ya landithwa pondje yoshilongo kuMeatco moshikako shomvula yo2015/16 oyili poobiliyona 1.28.
Uuyelele mboka owa pitithwa komukanda gwaMeatco ngoka gwa holola esimano lyuunafaalama oshowo elongo lyonyama keliko lyaNamibia.
Meatco okwa popi kutya uunafaalama otawu gandja iiyemo kaanafaalama uuna taya landitha po iimuna yawo kuutomeno noku yambulapo iiyemo mbyoka tayi ya moshilongo okuza momalanditho gopondje yoshilongo ngaashi momalanditho gaEurope.
Paku yambidhidha eliko, oshikondo shelanditho lyonyama itashi gandja owala omauwanawa kaaniimuna nokutotapo oompito dhiilonga, ihe otashi kwathele woo iipitudhilo yilwe ngaashi Meatco oshowo aakuthimbinga yalwe.
Momukoko gwomvula ya piti, Meatco okwa gwedhele ondando noo N$0.15 melanditho lyokg yimwe okuyelekanitha nomumvo gwa piti.
Ondando yaaniimuna momumvo gwa piti oyali ooN$29.98 mokg okuyeleka nooN$29.83 mokg momvula 2014/15.
Shoka osha etitha aaniimuna ya futwe oshimaliwa sha thika pomiliyona 849 niimaliwa mbyoka oya kalela po oopresenda 62.35 dhiiyemo mbyoka ya monika melanditho lyoonyama.
Meatco okwa tsikile kutya omalanditho gopondje yoshilongo miilongo ngaashi yaEuropa, Norway naUnited Kingdom, oga e ta po iiyemo yoopresenda 75 okuza melanditho lyonyama. Oopresenda kadhi vulithe po-10 dhonyama yehangano ndyoka ohadhi landithwa moshilongo.
Shoka otashi ulike kutya ehangano ohali longo onyama oyindji noonkondo itayi vulu okulandwa po ayihe moshilongo.
Ehangano olya holola kutya ongushu yomalanditho gopondje yoshilongo oya londa pombanda noopresenda 29.9 omanga elanditho lya londo pombanda noopresenda 8.5.
Omalanditho gomiilongo ngaashi Eu, Norway naUK oga londo pombanda noopresenda 74.07 okuyeleka nomalanditho gomoshilongo ngoka ga londo pombanda noopresenda 9.91.
Norway okuli omalanditho gopombanda ngetashiya kelanditho lyonyama okuza moNamibia naNamibia okwa li a pewa ootona dhokufala onyama momalanditho goshilongo shoka sha thika po-1 200.

ELLANIE SMIT

Category: 
Share This: 

Haufiku okuli ompinge nomanyano gotuntila

$
0
0

Shoka osha landula oohapu dhomunapaliamende gwoDTA
Jennifer van den Heever ngoka a popi kutya aantu otaya popi kutya otuntila ndjoka oya nuninwa okutaandelitha ombuto yoHIV/Aids.
Van den Heever okwa popi kutya opena aanambelewa yuunamiti yalwe mboka ya popi kutya otuntila ndjoka inayi pumbiwa.
Haufiku okwa popi kutya ke shi kutya omapopyo ngoka otaga zilile peni ihe okwa popi kutya otaga taambathanwa komapandja gomakwatathano gopainternet.
Haufiku okwa tseyithile aaNamibia kutya kwa nongelwa kutya otaku tukuka omukithi goshikwenyene pokati kaAguste naNovemba niipotha yomukithi ngoka otayi londo pombanda kehe omvula.
Pahapu dhaminista iipotha ya thika po-2 350 oya lopotwa mo-2014, omanga mo-2013 kwa lopotwa iipotha 1 346.
“Omiyalu dhoka odha holola kutya iipotha yomukithi ngoka oya lopotwa unene mokati kaantu yoomwedhi 9 noomvula 39. Ngele wa tala koomvula 39 odha kalela po omuyalu omunene gwaakwashigwana,” Haufiku ta ti.
Minista okwa pula kutya aantu mboka taya pangele okuninga uunona inaya pumbwa okuya kotuntila ndjoka.
“Ngele owu na etegelelo nenge to pangele okuninga okanona muule woomwedhi ne ino pumbwa okuya kotuntila ndjoka.”
Okwa popi kutya otuntila ndjoka oya li yi na okukala ya ningwa nale omvula dha piti, ihe ompumbwe yoshimaliwa oyo ya yi moshipala otuntila.

JEMIMA BEUKES

Category: 
Share This: 

Opolisi tayi lundililwa uulingilingi moshipotha shedhipago

$
0
0

Miese Tjituri, ngoka a kalela po omunamimvo 40, Jesaya Nikanor, oshiwike sha piti okwa popi mompangu yoPombanda kutya oDNA ndjoka ya adhika miipanyala nopuukiintu wanakusa Fiona Ann Holton oya tulwa po kpolisi.
Nikanor ota tamanekelwa oshipotha shekwatonkonga oshowo edhipago lyaHolton ngoka adhipagwa pokati komasiku 20 no-21 gaSepetemba mo-2008, konima sho iiteyele megumbo lyanakusa.
Omukalelipo gwopaveta okwa popi kutya opolisi oya kutha omate gomutamanekwa konima sho ya fekele kutya oye a longo oshimbuluma shoka .
Omukalelipo gwopaveta ngoka okwa pula ompangu opo yi mangulule omuyakulwa gwe.

Omukalelipo gwepangelo moshipotha shoka, Filistas Shikerete-Vendura okwa popi kutya pakutala komathano gehala mpoka pwa ningilwa oshimbuluma shoka otaga ulike kutya opwa li ekondjo enene pokati kanakusa nomuponokeli gwe.

Okwa popi kutya epangelo olya dhimbulula ombele ndjoka ya adhika oshinano oshishona okuza pehala lyoshiningwanima .

Omukalelipo gwepangelo okwa tsikile kutya omutamanekwa okwa lombwele Johannes Damaseb, ngoka e li gumwe gwomoombangi dhepangelo, nkene a longo ekwatonkonga ndyoka oshowo edhipago.

Okwa tsikile kutya iinima yi na ombinzi yanakusa oya adhika ya holekwa kohi yetalashe lyomutamanekwa.

Pamakonaakono goDNA ngoka ga ningwa oga ulike kutya ombinzi ndjoka ya adhika kombulukweya yomutamanekwa otayi tsu kumwe nombinzi yanakusa.

Okwa tsikile kutya ngoka ogo omatompelo ngoka ga imbi Nikanor a gandje ombulukweya ndjoka kopolisi molwaashoka okushi kutya ombinzi ndjoka yili ko oya nakusa, nopehalaokwa holoke ombuukweya ndjoka.

Shikerete-Vendura okwa tsu omuthindo kutya opolisi inayi longa po uulingilingi washa niizemo yoDNA oyi li ondjila.

Omupanguli Christie Liebenberg okwa undulile oshipotha shoka komasiku 25 gaJuli.

FRED GOEIEMAN

Category: 
Share This: 

Afrika lyomUumbugantu ta dhengwa koshikukuta

$
0
0

Sho aantu ya thika poomiliyona 40 ya talela oshikukuta, SADC okwa ningi eindilo lyoshimaliwa sha thika poobiliyona 34 okuza komahangano goshali niilongo.

SADC oku na aantu ya thika poomiliyona 23 mboka ya pumbwa ekwatho miilongo ya thika po-10 yomUumbugantu.
Omaso giimuna ya thika po-643 000 oga lopotwa miilongo ngaashi Botswana, Swaziland, South Africa, Namibia naZimbabwe omolwa uulithilo wa kunkindapala, ompumbwe yomeya oshowo omikithi dhiimuna dhoka dha tukuka.
Otaku fekelwa kutya ootona dhepungu dha thika poomiliyona 1.99 otadhi pumbiwa meendelelo sigo okomwedhi Maalitsa gwo-2017.
Nonando onkalo yoshikukuta oya tameka nale okwa tegelelwa yi ka dhigupale momwedhi Kotomba nuumvo sigo omuMaalitsa.

“Eteyo ndyoka lya ningwa muApilili nuumvo otali gandja eyambidhidho eshona ihe iikulya mbyoka okwa tegelelwa yi kale ya pwa po muule wethimbo efupi. Ethimbo ndyoka taku kala oshikukuta okwa tegelelwa li ka kale ele noonkondo okuyeleka noomvula ha piti,” Olopota yomahehelo ya holola.

Omahangano gooshali niilongo mbyoka hayi gandja omakwatho okwa indilwa yi gandje omakwatho kiilongo ngaashi Angola, Democratic Republic of Congo (DRC), Lesotho, Madagascar, Malawi, Mozambique, Namibia, Swaziland, Zambia naZimbabwe.

Namibia okwa pumbwa oshimaliwa sha thika poomiliyona 809 nepangelo otali vulu owala okugandja oshimaliwa shoomiliyona 297, omanga omwaka gwoomiliyona 510 kwa tegelelwa gu thitikwe kooshali nomayambidhidho.

Iimaliwa mbyoka otayi ka longithwa mokugandja oondya kaaNamibia ya thika po- 729 000 mboka ya gumwa noonkondo koshikukuta. Otaku tengenekwa kutya oopresenda 57 dhomuyalu gwaakwashigwana moshilongo odha pumbwa oondya.

Oomiliyona 271.7 otadhi pumbiwa muunamapya, omanga omeya nuukalinawa tawu pumbwa oshimaliwa shoomiliyona 153 noomiliyona 84.3 otadhi pumbiwa moshikondo shuundjolowele niitungilutu.

Aanafaalama otaya pulwa ya landithepo iimuna yawo opo onkalo yuulithilo yi hwepopale.
Epangelo okwa tseyithwa talika gandja omakwatho kaantu ya thika po- 595 839 okutameka muMei sigo oJuli gwo-2016.

Epangelo olya pumbwa okutula miilonga opoloyeka yomeya gokohi yevi ndjoka tayi pula oshimaliwa shoomiliyona 830, omanga epangelo li na opo owala oomiliyona 40 pokati komvula yo-2016 sigo 2019.

Okwa pumbiwa woo oobiliyona 1.5 meyambulepo lyomunino gwomeya tagu ithanwa Okavango-Grootfontein ngoka gwa kwatakanitha noEastern National Water Carrier (ENWC).
Oobiliyona 15.5 odha pumbiwa mokugandja omeya ga yogoka mOshitopolwa shErongo noKhomas omanga oomiliyona 250 dha pumbiwa mokukonga omeya gomevi mOvenduka ihe iimaliwa mbyoka kayi po.

Ondokumende ndjoka oya holola kutya Namibia okwa pumbwa oobiliyona 3.65 opo a tunge oondama oonene.

ELLANIE SMIT

Category: 
Share This: 

Aakongo yatatu ya tulwa miipandeko

$
0
0

Aalumentu yatatu oya tulwa miipandeko mOtavi sha landula sho ya adhika nondjato yi na ooniga dhoompanda ndatu peinda lyopolisi mEtitano.
Opolisi otayi kongo aalumentu yalwe yaali mboka ya yi ontuku miihwa sha landula sho mboka ya tidhwa kopolisi.
Konima sho mboka ya tulwa miipandeko opolisi oya adha mohauto moka yali iikumbatha, omandini gomeya, iikulya yomoondoha, oshowo ooholo heyali dhoshifufuta shuukongo oshowo ombistoli.
Onzonkundaneki yoNampa oya lopota kutya opolisi otayi tengeleke kutya mboka oya li owala taya galuka kuukongo molwaashoka ooniga dhoka natango odha li oontalala.
Warrant Officer Maureen Mbeha, ngoka eli omupopiliko gwopolisi yaOtjozondjupa okwa popi kutya oonakutulwa miipandeko mboka yoomvula , 27, 29 no 33, aaNamibia ya za mOshitopolwa shaKunene mOpuwo.
Oonakutulwa miipandeko oyeli mondjeedhililo yopolisi mOtavi na otaya holoka komeho yompangu.
Mbeha okwa popi kutya opolisi oyali yatokola okuninga einda lyondjila lyopakathimbo mEtitano, oshinano owala shookilometa 40 okuza mOtavi mondjila yomamanya yaOutjo.
Osha li lwopotundi onti-21:00 sho opolisi ya mono ohauto yiikoto iyali yoToyota ya thikama oshinano shoometa 100 okuza peinda lyopolisi.

Opolisi oya yi ko kohauto na oya pula omuhingi opo a ye peinda ihe pehala lyokuthikama peinda ohauto ndjoka oya piti po owala.
Opolisi oya lambamo na oya mono aafaalelwa yalwe mohauto taya umbumo oondjato oombulawu okuza moshiyenditho. Opolisi oya thikama komeho yoshiyenditho shoka nokutula miipandeko aalumentu yatatu omanga yaali ya yi ontuku.
Oondjato dhoka omwa adhika ooniiga dhoompanda ndatu,
Caption

JANA-MARI SMITH

Category: 
Share This: 

Okanona ka kwatwa onkonga mondjila yokuya koskola

$
0
0

Omupopiliko gwOpolisi yaVenduka, Cillie Auala, okwa koleke oshiningwanima shoka na okwa yelitha kutya nakuninga oshihakanwa okwali mondjila ye okuya koskola okuza mOkahandja Park, okuya koskola yaOtjomuise Secondary School lwopotundi 05:00 ongula yEtitano, sho a ponokelwa komulumentu keeshiwike.

Palopota yopolisi, omukiintu ha zi popepi okwa dhengele opolisi, konima sho okanona ka kugu.
Otaku hokololwa kutya omuponokeli okwa kala akwata okanona komulungu opo ka ka kuge.

Okakadhona hoka oka kugu owala sho omulumentu ngoka a yi ontuku okuza pehala lyoshiningwanima nonando opolisi oya thiki pehala lyoshiningwanima meendelelo omuponokeli okwe shi pondola okuya ontuku.

Kape na omuntu a tulwa miipandeko, nomulumentu ngoka okuliwe mokashoko kopolisi.
Oshiningwanima shoka osha tukula omanyenyeto nookugo okuza moshigwana unene komapandja gomakwatathano gopainternet, kombinga yoshiponga sha taalela aanona yaakadhona momalweendo gawo okuya nokuza koskola.
Omukwashigwana gumwe okwa popi kutya aanona aashona yoomvula dhili puheyali ohaya ende iinano iile omanga kwaluudha , muutalala nomomvula opo yaye kooskola molwaashoka aavali yawo itaya vulu okuya futile ootaxi dhokuya fala koskola.
Oyendji oya tsu kumwe nomupopi ngoka na oya pula epangelo nenge elelo lyoshilando li katuke oonkatu opo aanona mboka ya kale taya falwa koskola noombesa.
Omakwatonkonga gaanona moNamibia oga londa pombanda noonkondo kwiikwatelelwa kolopota yopolisi.
Nonando iipotha oyindji ihayi lopotwa, oNamibian Sun oya li ya lopota kutya okuya muJuni gwonuumvo aalumentu 16 oya tulwa miipandeko taya tamanekelwa iipotha yekwatonkonga yaanona ya thika po-23, yoomvula okutameka 15 okuya pohu.

Omulumentu gumwe okwa tulwa miipandeko omolwa ekwatonkonga lyokanona koomvula ne omanga mukwawo a tulwa miipandeko omolwa ekwatokonga lyokanona koomvua hamano.
Moshiningwanima shimwe aalumentu yane, oya tulwa miipandeko taya tamanekelwa ekwatonkonga lyokanona koomvula 13 muule woomwedhi ntano, omanga okanona koomvula 13 ka kwatwa onkonga kumushiinda gwako.
JANA-MARI SMITH

Category: 
Share This: 

Epangelo lya mwena kombinga yenyenyeto lyoAR

$
0
0

Aanambelewa yomutumba gwopashigwana oya pata omilungu dhawo mEtitano konima sho ya pulwa kombinga yomukandanyenyeto ngoka gwa gandjwa koAR pethimbo ehwahwameko ndyoka lya ningi ehololomadhilaadhilo enene lili ompinge netungo lyoPaliamende ompe.
Omukanda nyenyeto ngoka ogwa pewa omupopi moPaliamende Peter Katjavivi.
Olyomakaya ya piti, okwa gwanithwa omwedhi gumwe konima sho eholololomadhilaadhilo ndyoka lya ningwa, naatotiveta oya li ya pewa omwedhi gumwe opo ya yamukule komanyenyeto ngoka ga ningwa.
Katjavivi okwa ukitha omapulaapulo agehe ge na sha nomayamukulo moshikumungu shoka kwaangoka ta longo pehala lyamushanga gwoNational Assembly Findley Harker.
Harker okwa yelitha kutya Okomitiye yoPaliamende kIikwaveta oya gandja omagwedhelepo kokomitiye yomilandu omanga una ukitha oNamibian Sun to komukomeho gwokomitiye.
Omukomeho gwokomitiye naye okwa tindi oku yamukula nokugandja omagwedhelepo, ta ti haye omupopiliko. Nonando ongaaka shimwe shomiikundnaeki yomoshilongo osha lopota kutya okomitiye yopaliamende otayi yambidhidha oompangela dhokutunga opaliamende ompe.
Dimbulukeni Nauyoma gwoAR okwa popi kutya inaya mona omayamukulo okuza kepangelo, ihe okwa kunkilile kutya opaliamende ompe itayi tungwa.

GORDON JOSEPH

Category: 
Share This: 

Omusita a futu oondjo dhe

$
0
0

Omusita ngoka kwa lopotwa a gandja etegelelo kokanona koskola momukunda Okelemba mOshitopolwa shaHangwena, okwa pewa elombwelo opo a fute oongombe hamano oshowo oshimaliwa shooN$9 000 muule womasiku 30, naakwashigwana oya tokola opo ongeleka ye yi hanagulwe po muule womasiku gaheyali.
Omusita omunamimvo 24, Gideon Shinehungi, omumwayinamati Elia oshowo omusita gumwe Lapindja Nghole, mboka ya kalela po ongeleka ndjoka yoJesus Christ Ministry (JCM), oya holoka komeho gompangu yopamuthigululwakalo mOnandova mOlyomakaya ya piti.
Mboka otaya tamanekelwa iipotha ngaashi okugandja omategeleleo kaanona yoskola oshowo okutula ongeleka yawo momukunda ngoka inaya pewa epitikilo. Aamwayinathana mboka yaali oya zimine kutya oya gandja omategelelo kaanona yoskola okuza momudhingoloko.
“Otandi itaala mpaka nena kutya onda yono koshipala shaKalunga nokukehe gumwe,” Shinehungi a lombwele ompangu mOlyomakaya. Omumwayinamati okwa pulwa opo a fute oongombe mbali kofamili yokakadhoka oshowo ooN$500 omolwa omutumba ngoka muule womasiku 30.
Otaku hokololwa kutya aanona ya thika puyatano ya pewa omategelelo kaanangeleka mboka mwakwatelwa omusita yemwene okutameka mo-2012.
Omusita gumwe Iiyambo Festus, ngoka naye kwa talikako kutya ogumwe gomwaakomeho yongeleka ina vula okuholoka koompangu dhoka ihe otaka holoka mompangu momasiku 13 gaAguste pamwe naaanangeleka yalwe mboka ya gandja omategelelo kaanona yoskola.
Elenga enene lyoshikandjo shaNandova, Elias Uaandja okwa popi kutya, Festus nakale iilopota kombelewa ye molwaashoka opolisi otayi kambadhala oku mu konga. Aakwashigwana momudhingoloko ngoka oya popi kutya ongeleka ndjoka oya hanagulapo omudhingoloko gwawo na inaye yi pumbwa we mokati kawo.
“Ngashiingeyi sho tatu popi ngiika oofamili ihadhi popi we omolwa ongeleka ndjoka. Aanona oya uvithwako kutya momagumbo omuna oondeemoni naavali otaya kambadhala okuya loga, ngashiingeyi aanona yetu otaye tu tuku na ihaya li we iikulya yetu,” gumwe gwomaavali ta ti.
Aasita mboka oya ndopa okuholola uumbangi kutya ongeleka yawo oya shangithwa nongongahangano yoongeleka moshilongo Council of Churches in Namibia (CCN).
“Oombapila dheni dha za kumwene gwomukunda nenge koCouncil of Churches in Namibia odhili peni? Otwa hala okumona uumbangi,” omukwashigwana gumwe a pula.
Festus Hangula, ngoka a kalela po mwene gwomukunda Okelemba, okwa popi kutya okwa li kwa ningwa omutumba gwaakwashigwana momasiku gaali gaJuli naantu yathika po87 oya hogolola yeli ompinge nongeleka noshikumungu shoka osha falwa kombelewa ya Uaandja.
Okwa popi kutya ongeleka ndjoka tango oya kala tayi longele popepi noskola ya Okeelmba Combined School, ihe oya patwa sho aavali yanyenyeta. Osha monika mo nee kutya ongeleka ndjoka ngashiingeyi otayi longele mehala lyaNghole. Hangula okwa popi kutya iizemo yaanona moskola oya gu pevi noonkondo konima nkene ongeleka ndjoka ye ya momudhingoloko ngoka..
“Aanona ohaya yi niikutu yawo yongeleka koskola nokonima yootundi ohaya hula mo omizalo dhawo dhoskola nokuzala iikutu yaawo yokongeleka na ohaya yi owala komagumbo mokati komausiku.”
Sho a ningilwa omapulaapulo, omunambelewa gwOpolisi,
Christina Fonsech okwa pandula etokolo ndyoka lya ningwa kelelo lyaNandova, na okwa popi kutya oongeleka odha nuninwa oku eta kumwe oofamili ihe haku dhi topola.
Ongeleka yo JCM otayi kwatelwa komeho kuVilho Paulus ngoka iiluka kutya oye ‘Jesus Kristus’ na okuli mOvenduka. Ongeleka ndjoka tayi longele mOkelemba oyimwe yomiitayi yongeleka ye. Ongeleka yaPaulus yomOvenduka oya li ya patwa kopolisi konima sho kwa monika kutya okwa gandja omategelelokaakwanegongalo ye ya thika pu-5.

KENYA KAMBOWE

Category: 
Share This: 

Oontamanana muELCRN

$
0
0

Ongundu yimwe po ndjoka kayi uvitile ombili eningo lyomutumba ngoka mongeleka yoEvangelical Lutheran Church in the Republic of Namibia (ELCRN) oya popi kutya omutumba omuti-11 ngoka taku longekidhwa opo gu ningwe pokati komasiku 23 no 26 gaJuli mOkahandja kagu li pampango yongeleka ndjoka.
Omutumba ngoka otagu ka talulula omahogololo ngoka ga ningwa momasiku ga-4 gaFebruali nuumvo. Etokolo lyokutalulula omahogololo ngoka ga ningwa olya tseyithwa mocekula ndjoka ya pitithwa sha landula sho Omumbisofi Ernst //Gamxamûb a gandja ombili muMaalitsa omolwa okukutha iilyo yathika pu-8 uuthemba wawo wokuhogolola molwaashoka oya li ya tithwa mo moshinyanga moka mwa ningilwa omahogololo omanga omahogololo inaga ningwa. Pethimbo ndyoka okwa li a popi kutya iilyo mbyoka iipe ya hogololwa inayi vula okuganithilwa miilonga molwaashoka ope na yamwe po mboka inaya hogolola, na okwa popi kutya uupyakadhi mboka otawu ka kandulwa po owala momutumba ngoka tagu landulwa. Shoka osha e ta etopoko mongeleka. Aakalelipo yopaveta yiilyo iyali mbyoka ya li ya hogololwa Franzina !Nowases naJames Camm oya gandja omagwedhelepo opo mboka ya ganithilwe miilonga meendelelo gwo omutumba ngoka tagu pangelwa okuningwa gu kalekwe.
Okwa holoka omapopyo kutya iilyo iyali aandeakoni mboka ya dhengwamo momahogololo na oyeli aapopepi nomumbosofi nale Zephania Kameeta oya hala okulongitha etalululo lyomahogololo opo ya kuthe mo //Gamxamûb okuza melelo lyongeleka ye a pingenwe po komupevi omumbisofi Paul Hatani Kisting. Omapopyo gamwe oongoka kutya Kisting ota hwahwameke uukwamuhoko mongeleka molwaashoka aahogololwa aape, oye li yomuhoko gwaaDamara. Kisting okwa popi kutya kali po pethimbo kwa ningwa omahogololo ngoka ga ningwa muFebruali na okwa li koGermany ihe okwa popi kutya //Gamxamûb okwa ninga nawa sho a gandja ombili nokupula opo oshikumungu shoka shi kandulwepo. Kisting pamwe namushanga-ndjai Petrus Khariseb oshowo omusita Wilfred Diergaardt otaya gandja uusama komunashipundi ngoka a talele omahogololo ngoka sho apitika opo ku holoke omananathano ngoka.
Kisting okwa ekelehi woo omapopyo kutya ota hwahwameke uukwamuhoko nenge okwa hala okupingenapo Omumbisofi
//Gamxamûb. “Shoka hasho omutumba ngoka tagu ningilwa, ihe ogwa nuninwa okuhupitha ongeleka. Eindilo lyomumbisofi opo a ze koshipundi otali tu fala peni? Ngame ondi na ohokwe yokuninga omumbisofi? Okutala kontseyo yandje sho nda kala mongeleka muka kandi shi wete,” Kisting ta ti.
Catherine Sasman

Category: 
Share This: 

Oontamanana pokati kooyene yomikunda

$
0
0

Omapopyo giifuta lyoombumbo oga ningilwa mwene gwomukunda gwopevi ngoka kwa lopotwa kutya okwa yi metsokumwe nokugandja oshitopolwa shevi shuunene woohecta 15 momukunda gwe kehangano lyomina yevi pwaahena ontseyo nepitikilo lyamwene gwoshikandjo.

Elenga enene lyoshikandjo shaNamutayi, Amon Shipanga olya yi moshipala noku indika ehangano lyoGroot Silica Mining opo li kuthe evi okuza momukunda Okahenge ngoka guli kohi yelelo lyUukwanyama.

Shipanga ota lundile mwene gwomukunda ngoka
, Thomas Shinyengu, kutya okwa futwa kehangano ndyoka opo li vule okukutha evi momukunda ngoka.

Shinyengu okwa ekelehi omapopyo ngoka na okwa popi kutya omapopyo ngoka oga nuninwa oku mu sitha ohoni sho elenga enene lya hala okuya moshipala etsokumwe ndyoka.

Ehangano lyoGroot Silica Mining, ndyoka li na omunashipundi omunangeshefa Simon Kapenda, olya pewa epitikilo kuyele omvula ndjika tuli momukunda Okahenge ihe elelo lyopamuthigululwakalo moshikandjo shaNamutayi olya tseyithwa owala muMei nuumvo.

Elelo lyehangano pamwe naShinyengu oya li ya ithanwa kuShipanga ngoka a pula opo ekutho lyevi momukunda ngoka li hule manga taku ningwa omakonaakono.

Mu-4 gaJuli, Shipanga okwa shangele mboka yaali omukanda moka a popi kutya etsokumwe lyawo kali na oonkondo.

“Ezimino ndyoka wa pewa kuShinyengu opo wu vule okukala to kutha evi moshikandjo shaNamutayi kali na oonkondo dha sha niilonga yoye otayi indikwa ngaashi tashi uthwa kOmpango yOmalelo gOpamudhigulwakalo, onti-5 ontopolwa 22,” ombapila ndjoka ya shangwa kuShipanga ya holola.

“Ehala ndyoka wa pewa opo wu kale to mini evi ehala lyaakwashigwana , naakwashigwana ohaya litha iimuna yawo pehala ndyoka onkene itali vulu okuningwa ehala lyopaumwene. Ehala ndyoka oli li woo meni lyoongamba dhOndoolopa yaNgwediva nelelo inali pitika mu minwe evi.”

Shipanga okwa tsikile woo kutya ehangano ndyoka olya ndopa okuulika ombaapila ya za kUuministeli wOmidhingoloko oshowo omukanda pitiko okuza kUuministeli wIikwamina nIikwankondo.
Ombapila oya pula opo ehangano ndyoka li mangulule aaniilonga ayehe mboka ye li mokamba ndjoka ya ningwa pehala mpoka tapukithwa evi molwaashoka itapu kala iilonga.

Shipanga okwa popi kutya ekalo lyehangano ndyoka pehala ndyoka konima yombaapila otashi ka kala oluhindo kelelo lyUukwanyama.
Elombwelo lyaShipanga inai taambiwako kuKapenda ngoka aningi omatilitho gokufala kompangu Shipanga nelelo lyUukwanyama.

“Ombapila yoye ndjoka tayi indike emino mOkahenge kayi na oonkondo na otayi landulwa koonkatu dhopaveta. Omatompelo ngoka wa gandja otaga yi moshipala oNDP4, Vision 2030 oshowo oHarambee Prosperity Plan oshowoo ompangela dhopashigwana sha nuninwa okutota po oompito dhiilonga,” Kapenda a yamukula.

Sho a ningilwa omapulaapulo, Shipanga okwa popi kutya Shinyengu okwe mu lombwele owala kombinga yetsokumwe ndyoka muMei. Okwa popi kutya ineya tseyithila omanga ina gandja epitiko ndyoka olwaashoka evi ndyoka oli li kohi yelelo na kali li kohi yamwene gwomukunda .

Shinyengu okwa popi kutya Shipanga ote mu lundile kutya okwa landitha po evi, omanga ye Shinyengu ina mona iimaliwa yasha okuza kehangano ndyoka.
“Shipanga ngashiingeyi ota ihumbata a fa ke na ontseyo yomina ndjoka okuza petameko, ngashiingeyi ota lundilendje kutya onda mona iimaliwa omanga ngame inandi mona iimaliwa. Ngame onda gandja owala epitikilo molwaashoka ndjoka opoloyeka yopashigwana na otayi gandja oompito dhiilonga kaanyasha,” Shinyengu ta ti.

ILENI NANDJATO

Category: 
Share This: 

Epangelo lya mwena kombinga yenyenyeto lyoAR

$
0
0

Aanambelewa yomutumba gwopashigwana oya pata omilungu dhawo mEtitano konima sho ya pulwa kombinga yomukandanyenyeto ngoka gwa gandjwa koAR pethimbo ehwahwameko ndyoka lya ningi ehololomadhilaadhilo enene lili ompinge netungo lyoPaliamende ompe.
Omukanda nyenyeto ngoka ogwa pewa omupopi moPaliamende Peter Katjavivi.
Olyomakaya ya piti, okwa gwanithwa omwedhi gumwe konima sho eholololomadhilaadhilo ndyoka lya ningwa, naatotiveta oya li ya pewa omwedhi gumwe opo ya yamukule komanyenyeto ngoka ga ningwa.
Katjavivi okwa ukitha omapulaapulo agehe ge na sha nomayamukulo moshikumungu shoka kwaangoka ta longo pehala lyamushanga gwoNational Assembly Findley Harker.

Harker okwa yelitha kutya Okomitiye yoPaliamende kIikwaveta oya gandja omagwedhelepo kokomitiye yomilandu omanga una ukitha oNamibian Sun to komukomeho gwokomitiye.
Omukomeho gwokomitiye naye okwa tindi oku yamukula nokugandja omagwedhelepo, ta ti haye omupopiliko. Nonando ongaaka shimwe shomiikundnaeki yomoshilongo osha lopota kutya okomitiye yopaliamende otayi yambidhidha oompangela dhokutunga opaliamende ompe.

Dimbulukeni Nauyoma gwoAR okwa popi kutya inaya mona omayamukulo okuza kepangelo, ihe okwa kunkilile kutya opaliamende ompe itayi tungwa.

GORDON JOSEPH

Category: 
Share This: 

Namibia ina mwena kombinga yonkalo yaZimbambwe

$
0
0

Ooskola niipangelo moZimbambwe oya pata, omolwa ehololomadhilaadhilo ndyoka tali ningwa kaaniilonga yepangelo.
Omuprima Minista gwaNamibia Saara Kuugongelwa-Amadhila okwa popi kutya Namibia iha kala a mwena ngele opena oshilongo shoka tashi yi pondje uuthemba waantu menenevi lyaAfrika.
Omuprima okwa popi ngaaka ta yamukula koshitsa sha hololwa kOmupresodende gwoDTA McHenry Venaani momutumba gwopashigwana mEtine lya piti ngoka a popi kutya Namibia okwa mwena kombinga yonkalo ndjoka yili moZimbammbwe.
“Namibia ina mwena ohatu ka tuka oonkatu okupitila momulandu ngoka guli po moka tse tuli iilyo. Otatu pula iilyo yilwe menenevi opo yi yambulepo oshinakugwanithwa shoka ya ganene onga iilyo yo African Union (AU).”
Okwa popi kutya Namibia okwa kala ta longo onga oshitopolwa shoSouthern African Development Community (SADC) mokuyambidhidha Zimbabwe moku e ta moshilongo moka onkalo yopankalathano ombwaanawa, eliko oshowo egamenenepo lyuuthemba womuntu.
AaZimbambwe oyendji moka mwa kwatelwa unene aapangi, aalongi naaniilonga yalwe yepangelo oya kala momagumbo okutameka momasiku 6 gaJuli, taya ningi ekanka ndyoka li li ompinge nepangelo.
Shoka osha landula iikolokosha ya holoka pokati kopoisi naahingi yootaxi, sho opolisi tayi longitha omainda gomoondjila onga omukalo gwokukutha aahingi mboka iimaliwa yawo.
Aantu ya thika po-300 oya tulwa miipandeko sha landula nkene ekanka ndyoka lya tameke.
Oshilongo shoka shomuumbugantu waAfrika, tashi lelwa kuRobert Mugabe osha kala sha taalela onkalo ya nayipala uule woomvula odhindji, oshikukuta, ompumbwe yoompito dhiilonga oshowo ompumbwe yiimaliwa moshilongo shoka osho sha geyitha aakwashigwana.
Molyomakaya ga piti, aakiintu omathele moshilongo moka oya ningi ehololomadhilaadhilo, yeli ompinge nomuleli Mugabe, taya dhenge oombinga onga omukalo gwokuulika oshikukuta nondjala ndjoka ya taalela oshilongo.
Aanambelelwa yepangelo oya gandja uusama koondjindikila dhoka dha tulilwamo oshilongo kutya odho tadhi etitha ompumbwe yiimaliwa nokweetitha oondjambi dhaaniilonga dhikale itadhi futwa pethimbo na oya ningile omatilitho aaniilonga mboka yeli mekanka kutya otaya ka katukilwa oonkatu dhopaveta.

NAMPA

Category: 
Share This: 

Uuwanawa wongeshefa yonyama

$
0
0

Iiyemo yonyama ndjoka ya landithwa pondje yoshilongo kuMeatco moshikako shomvula yo2015/16 oyili poobiliyona 1.28.
Uuyelele mboka owa pitithwa komukanda gwaMeatco ngoka gwa holola esimano lyuunafaalama oshowo elongo lyonyama keliko lyaNamibia.
Meatco okwa popi kutya uunafaalama otawu gandja iiyemo kaanafaalama uuna taya landitha po iimuna yawo kuutomeno noku yambulapo iiyemo mbyoka tayi ya moshilongo okuza momalanditho gopondje yoshilongo ngaashi momalanditho gaEurope.
Paku yambidhidha eliko, oshikondo shelanditho lyonyama itashi gandja owala omauwanawa kaaniimuna nokutotapo oompito dhiilonga, ihe otashi kwathele woo iipitudhilo yilwe ngaashi Meatco oshowo aakuthimbinga yalwe.
Momukoko gwomvula ya piti, Meatco okwa gwedhele ondando noo N$0.15 melanditho lyokg yimwe okuyelekanitha nomumvo gwa piti.
Ondando yaaniimuna momumvo gwa piti oyali ooN$29.98 mokg okuyeleka nooN$29.83 mokg momvula 2014/15.
Shoka osha etitha aaniimuna ya futwe oshimaliwa sha thika pomiliyona 849 niimaliwa mbyoka oya kalela po oopresenda 62.35 dhiiyemo mbyoka ya monika melanditho lyoonyama.
Meatco okwa tsikile kutya omalanditho gopondje yoshilongo miilongo ngaashi yaEuropa, Norway naUnited Kingdom, oga e ta po iiyemo yoopresenda 75 okuza melanditho lyonyama. Oopresenda kadhi vulithe po-10 dhonyama yehangano ndyoka ohadhi landithwa moshilongo.
Shoka otashi ulike kutya ehangano ohali longo onyama oyindji noonkondo itayi vulu okulandwa po ayihe moshilongo.
Ehangano olya holola kutya ongushu yomalanditho gopondje yoshilongo oya londa pombanda noopresenda 29.9 omanga elanditho lya londo pombanda noopresenda 8.5.
Omalanditho gomiilongo ngaashi Eu, Norway naUK oga londo pombanda noopresenda 74.07 okuyeleka nomalanditho gomoshilongo ngoka ga londo pombanda noopresenda 9.91.
Norway okuli omalanditho gopombanda ngetashiya kelanditho lyonyama okuza moNamibia naNamibia okwa li a pewa ootona dhokufala onyama momalanditho goshilongo shoka sha thika po-1 200.

ELLANIE SMIT

Category: 
Share This: 

Aakalekipo yoonzo dhomomeya mOkavango ya nyenyetwaa

$
0
0

Omukalo ngoka okwa lopotwa gwa yonagula oshindji nokweetitha ompumbwe yohi momulonga ngoka.
Ombapila ndjoka ya shangelwa Uuministeli wOohi nOonzo dhOmomeya, ya shangwa kiilyo yoKavango Open Africa Route (KOAR) oya popi kutya oohi ngashiingeyi odha pumba momulonga gwaKavango omolwa ekwato lyoohi inali pitikwa ndyoka tali ningwa momulonga ngoka.
Ongundu oya nyenyeta woo kokmukalo ngoka hagu longithwa pakukwata pohi noonete, ya popi kutya konima nkene uunene woonete wa lelepekwa noometa 100, oohi odhindji odha kala tadhi kwatwa okuza momulonga moka kaakwati yoohi aaNamibia naAngola.
Omukalo gwokumangela oonete kuukanona nokuhila oonete dhoka ogwa etitha aakwati yoohi ya kwate oohi dhomaludhi agehe oshowo dhuunene kehe.
Uusama otawu pewa aanambelelwa yekondoololo lyoohi muuministeli mboka ye na oshinakugwanithwa shokutonatela omahala ngoka haga kwatwa oohi nokugandja omageelo kwaamboka taya taaguluka oompango.
Aanambelewa mboka oya nyenyeta kutya nayo oya taalela omikundu dhoka tadhi imbi opo ya gwanithe po iinakugwanithwa yawo ngaashi sha tegelelwa.
Momikundu dhoka ya taalela omwa kwatelwa ompumbwe yiiyenditho, omaholi, uumbautu, aaniilonga ya gwana, iiyemo oshowo okwaahena elongelo kumwe okuza kombinga yaAngola.
Ombapia ndjoka oya shainwa komunashipundi gwoKOAR,
Mark Paxton, oya holola kutya otashi ulike kutya aanambelelwa mboka kaye na we ohokwe yokukalekapo elandulathano na otaya gandja omaipopilo kehe.
Ombapila yimwe ndjoka ya shangelwa uuministeli, aanambelewa mboka okwa hololwa kutya oyo yeli oshitopolwa shomukundu pehala ya kale aakandulepo yomikindu.
Pahapu dha Paxton, nonando aanambelewa yopolisi nayo oya taalela omikundu ngaashi dhoka, aanambelewa yamwe po aakuluntu oya katuka oonkatu nokutula po omalongelokumwe noombushe miilonga yaAngola.
Metitano lya piti, opolisi oyali ya ningi epatololo nopethimbo ndyoka Paxton okwa gandja ekwatho lyombauto oshowo oshiyenditho opo ku vule okukwatako oonete dha thika po-40 ndhoka dha longithwa shaaheli paveta mokukwata oohi, dhaakwati yoohi ya thika po-12.
Nonando opatolola ndjoka inaayi vula okugandjitha omageelo nenge okutulitha miipandeko , Paxton ota pandula opolisi nelongelokumwe pokati kopolisi yaAngola naNamibia.
Nonando ongaaka okwaahena elongelokumwe okuza kaakonaakoni yoohi itashi humitha komeho ekondololo negamenenepo lyoohi momulonga ngoka.
Mombapila ndjoka ya shangelwa uuministeli omvula ya piti ,oya holola kutya oonete nale okwali owala dha pitithwa opo dhi kale tadhi vuli okuya kohi yomeya uule woometa 15 sigo opo 20 ihe ngashiingeyi uule mboka owa lelepekwa sigo opoometa 100.
Monena aakwati yoohi mboka ohaya kwata oohi uusiku opo ya vule okulongitha oonete dhawo dhoka.
Nonando onkalo ndjoka otayi gumu oshikondo shaatalelepo shoka shili osho shimwe shomiikondo ya gandja oompito dhiilonga odhindji momudhingoloko ngoka, uuna okwa yi wa moshipala okukwata oohi aanafaalama nayo otaya ka gumwa konkalo ndjoka sho oyendji yiikolela momulonga moka pakukwata oohi dhawo dhomalanditho.
Uuministeli wOohi nOonzo dhomomeya owa ningilwa omapulaapulo kombinga yoshikumungu shika ihe inawu vula okugandja omayamukulo omanga onkundana ndjika inayi nyanyangidhwa.

JANA-MARI SMITH

Category: 
Share This: 

Aakalekipo yoonzo dhomomeya ya nyenyetwa

$
0
0

Aakonaakoni yoonzo dhoohi otaya nyanwa molwaashoka aniwa oya ndopa okukandulapo omukundu gwokuyonagula omikalo dhokukwata oohi momulonga gwakavango.
Omukalo ngoka okwa lopotwa gwa yonagula oshindji nokweetitha ompumbwe yohi momulonga ngoka.

Ombapila ndjoka ya shangelwa Uuministeli wOohi nOonzo dhOmomeya, ya shangwa kiilyo yoKavango Open Africa Route (KOAR) oya popi kutya oohi ngashiingeyi odha pumba momulonga gwaKavango omolwa ekwato lyoohi inali pitikwa ndyoka tali ningwa momulonga ngoka.
Ongundu oya nyenyeta woo kokmukalo ngoka hagu longithwa pakukwata pohi noonete, ya popi kutya konima nkene uunene woonete wa lelepekwa noometa 100, oohi odhindji odha kala tadhi kwatwa okuza momulonga moka kaakwati yoohi aaNamibia naAngola.

Omukalo gwokumangela oonete kuukanona nokuhila oonete dhoka ogwa etitha aakwati yoohi ya kwate oohi dhomaludhi agehe oshowo dhuunene kehe.

Uusama otawu pewa aanambelelwa yekondoololo lyoohi muuministeli mboka ye na oshinakugwanithwa shokutonatela omahala ngoka haga kwatwa oohi nokugandja omageelo kwaamboka taya taaguluka oompango.

Aanambelewa mboka oya nyenyeta kutya nayo oya taalela omikundu dhoka tadhi imbi opo ya gwanithe po iinakugwanithwa yawo ngaashi sha tegelelwa.

Momikundu dhoka ya taalela omwa kwatelwa ompumbwe yiiyenditho, omaholi, uumbautu, aaniilonga ya gwana, iiyemo oshowo okwaahena elongelo kumwe okuza kombinga yaAngola.

Ombapia ndjoka oya shainwa komunashipundi gwoKOAR,
Mark Paxton, oya holola kutya otashi ulike kutya aanambelelwa mboka kaye na we ohokwe yokukalekapo elandulathano na otaya gandja omaipopilo kehe.

Ombapila yimwe ndjoka ya shangelwa uuministeli, aanambelewa mboka okwa hololwa kutya oyo yeli oshitopolwa shomukundu pehala ya kale aakandulepo yomikindu.

Pahapu dha Paxton, nonando aanambelewa yopolisi nayo oya taalela omikundu ngaashi dhoka, aanambelewa yamwe po aakuluntu oya katuka oonkatu nokutula po omalongelokumwe noombushe miilonga yaAngola.

Metitano lya piti, opolisi oyali ya ningi epatololo nopethimbo ndyoka Paxton okwa gandja ekwatho lyombauto oshowo oshiyenditho opo ku vule okukwatako oonete dha thika po-40 ndhoka dha longithwa shaaheli paveta mokukwata oohi, dhaakwati yoohi ya thika po-12.

Nonando opatolola ndjoka inaayi vula okugandjitha omageelo nenge okutulitha miipandeko , Paxton ota pandula opolisi nelongelokumwe pokati kopolisi yaAngola naNamibia.
Nonando ongaaka okwaahena elongelokumwe okuza kaakonaakoni yoohi itashi humitha komeho ekondololo negamenenepo lyoohi momulonga ngoka.

Mombapila ndjoka ya shangelwa uuministeli omvula ya piti ,oya holola kutya oonete nale okwali owala dha pitithwa opo dhi kale tadhi vuli okuya kohi yomeya uule woometa 15 sigo opo 20 ihe ngashiingeyi uule mboka owa lelepekwa sigo opoometa 100.
Monena aakwati yoohi mboka ohaya kwata oohi uusiku opo ya vule okulongitha oonete dhawo dhoka.

Nonando onkalo ndjoka otayi gumu oshikondo shaatalelepo shoka shili osho shimwe shomiikondo ya gandja oompito dhiilonga odhindji momudhingoloko ngoka, uuna okwa yi wa moshipala okukwata oohi aanafaalama nayo otaya ka gumwa konkalo ndjoka sho oyendji yiikolela momulonga moka pakukwata oohi dhawo dhomalanditho.

Uuministeli wOohi nOonzo dhomomeya owa ningilwa omapulaapulo kombinga yoshikumungu shika ihe inawu vula okugandja omayamukulo omanga onkundana ndjika inayi nyanyangidhwa.

JANA-MARI SMITH

Category: 
Share This: 

Namax a gandja omagano kUuministeli wUukalinawa

$
0
0

Ehangano lyoNamax Pharmaceuticals olya gandja omagano guututsa wombuto yoHIV wa thika po-10 000 kOshikondo shUundjolowele.
Kuyele omvula tuli oshikondo osha tseyitha kutya osha taalela ompumbwe yuututsa mboka, naamboka wuli moompngulilo owa nuninwa owala onkalo yopaulumomhumbwe naakiintu mboka yeli momategelelo.

Namax Pharmaceuticals, ehangano lyomoNamibia ndyoka - lya totwa po mo-2014 olya gandja omagano guututsa mboka wongushu yoshimaliwa shooN$200 000 .
Xiangyu Ying, ngoka eli omukomeho gwehangano ndyoka okwa popi kutya uututsa mboka owa ziminwa kehangano lyUundjolowele mUuyuni, na ohawu kutha owala uule woominute o-30 opo wuu like oshizeko shomakonaakono.

“Uututsa mboka ohawu longo noHIV-1 oshowo HIV-2 nomikalo dhokuwu longitha odha faathana.”

Omupevi minista gwUundjolowele Juliet Kavetuna okwa popi kutya uuministeli otawu ka gandja omayakulo gomakonaakono gombuto yoHIV oshali momandiki guundjolwele ga yooloka moshilongo.

GARWIN BEUKES

Category: 
Share This: 

Uupyakadhi womeya owa pumbwa okukandulwa po

$
0
0

Ominista yUunamapya oya gandja omusholondondo gwaatseyinanwa mboka ya pewa uule womwedhi gumwe opo yakale ya kandula po omukundu gwomeya.

Minista John Mutorwa okwa tseyitha okomitiye tayi ithanwa kutya oCommittee on Water Supply Security ndjoka yakwatelwa iilyo yokabinete naatseyinawa miilonga na okwe ya pe omwedhi gumwe opo ya gandje oompangela kutya onkalo yuupyakadhi womeya otayi kandulwa po ngiini mOvenduka.

Mutorwa ngoka e li omunashipundi gwokomitiye ndjoka okwa popi kutya onkalo yuupyakadhi womeya moNamibia otayi limbilike na otayi etithwa nokuhwahwamekwa unene konkalo yoshikukuta ndjoka tayi dhenge enenevi lyaAfrika lyomUumbugantu.
Elalakano lyokomitiye ndjoka okukonga meendelelo omukalo ngoka tagu kandula po ompumbwe yomeya mOvenduka.

“Okomitiye otayi ka tala kutya uupyakadhi mboka otawu kandulwa po ngiini taku talika kIitopolwa ngaashi Khomas nErongo oshowo iitopolwa yimwe mOnooli yoshilongo,” Minista ta ti.

Okwa gwedha po kutya uuministeli oshowo elelo lyaVenduka otali ka gandja omayele okuya muAgutse nomayele ngoka otaga ka tulwa miilonga omanga inaku thikwa pehulilo lyomvula nuumvo.

Ominista yEmona Calle Schlettwein ngoka nale e li oshilyo shokomitiye ndjoka okwa popi kutya sho ya tsakanene nomuleli gwoshilongo opo ya kundathane onkalo ndjoka, oya dhidhilike kutya omukundu ngoka kagu li uupyakadhi moshilongo ashihe.
Okwa gwedha po kutya omahala ngoka taga ka talika tango oshitopolwa shopokati koshilongo niitopolwa yokomunkulofuta oshowo Onooli otayi ka talika lwahugunina.

Iilyo
Iilyo yokambinete mokomitiye ndjoka oya tumbulwa kutya Mutorwa naSchlettwein, Ominista yoEconomic Planning na okuli Director-General gwoNational Planning Commission, Tom Alweendo, Ominista yEyambulepo lyIitopolwa nOondoolopa, Sophia Shaningwa, Ominista yOomina nIikwankondo, Obeth Kandjoze , Ominista yIipambele yOmupresidende, Frans Kapofi.
Aatseyinawa ongaashi Omupevi amushanga takalele mUuministeli wUunamapya Abraham Nehemia (omunashipundi), Omunambelewa omukuluntu gwoNamwater , Vaino Shivute, Pierre van Rensburg (City of Windhoek), Pedro Maritz a omutseyinawa miikumungu yomeya, Omugandji-mayele gwOmupresidende, John Steytler oshowo Penny Akweenye gUuministeli wEmona.

ELLANIE SMIT

Category: 
Share This: 

Epangelo lya hala okutula miilonga ontotwaveta yo NEEEF

$
0
0

Omaiyuvo oga hololwa kutya ontotwaveta ndjoka yo
New Equitable Economic Empowerment Framework (NEEEF) kayi shi oshilongitho shomondjila pakukandula po omukalo gwokutopola eliko kashithike pamwe moshilongo.

Ompango ndjika otayi tulwa miilonga kutya nee otayi tsu kumwe nekotampango lyoshilongo nenge itayi tsu kumwe na otaku pangelwa opo yi kale ya tulwa miilonga kuyele muSepetemba, sha landula iigongi yaakwashigwana ya ningwa muAguste.

Etumwalaka lyetulo miilonga lyototwaveta ndjoka, olya zilile kombelelwa yOmuprima Minista oshowo kOkakomisi koLaw Reform Development Commission (LRDC) pethimbo lyomutumbwa ngoka gwa tameke mOvenduka mEtitatu.
“Itatu vulu we okukala tatu undulile komeho oveta yekondopeko uule woomvula 26 konima yemanguluko,” Amushanga ta kalele mOmbelewa yOmuprima, Andrew Ndishishi, ta ti.

Ndishishi okwa popi kutya oongeshefa adhihe otadhi ka gwanitha po ompango ndjokakutya nee ohadhi ningi ongeshefa nepangelo nenge ihadhi ningi ongeshefa nepangelo.
Oohapu dhaNdishishi odha yambidhidhwa komunashipundi gwo LRDC, Yvonne Dausab, ngoka a popi kutya ompango ndjoka otayi ka tulwa miilonga.

“Ohatu pulakene nokukutha ko omaiyuvo goshigwana ihe shoka itashi ti omaiyuvo agehe ngoka ga gandjwa koshigwana otaga ka tulwa miilonga. Ontotwaveta ndjoka inayi nuninwa okushunitha aantu yontumba pevi ihe oya nuninwa oku tu humitha komeho mombepo yoHarambee Prosperity Plan,” Dausab ta ti.

Oshikondo shopaumwene oshiwete kutya ontotwaveta ndjoka itayi ka gandja owala onkalo opo aaNamibia ayehe ya vule okukala taya mono oondjambi niiyemo dhithike pamwe, ihe otashi vulitha yi ka gandje omathiminiko komahangano gaatiligane.

Ontotwaveta ndjoka otayi pula opo omahangano ga gandje nokulanditha po oopresenda 25 dhomahangano gadho kaantu mboka ya kala inaya talika nale monkalamwenyo.
Natango ompango otayi utha opo oopresenda o-50 dhomalelo momahangano ngoka dhi kale gaantu mboka ya kala inaya talika nale monakuziwa.

Ontotwaveta ndjoka otayi utha opo oopresenda 0.5 dhiyemo yomahangano dhi kale tadhi longithwa mokudheula aaniilonga.

Omaiyuvo kombinga yontotaveta ndjoka ngoka ga shangelwa epangelo ga thika pe-120 oga holola ngele ontotwaveta ndjoka otayi tsu tuu kumwe nekotampango lyoshilongo. Ontopolwa 23(2) otayi gandja oonkondo opo ku tulwe miilonga oompango dho tadhi wapaleke omapuko ngoka ga ningwa monakuziwa ihe ontopolwa 16 no 21 otayi gandja oonkondo kaantu ya kale nuumwene womaliko gawo nuuthemba wokutya otaya kwatathano noolye.

Dausab okwa popi kutya ompango ndjoka inayi nuninwa okuya pondje ekotampango lyoshilngo ihe otaya ka konga omayele gopaveta okuza kOmbelewa yaAttorney-General ngele ompango ndjoka uuna ya tulwa miilonga otayi ka kala eyo pondje lyekotamoango lyoshilongo.

Eben de Klerk gwoISG Risk Services CC, okwa popi kutya epangelo nali kale lya kotoka opo kali tule miilonga oompango dhoka tadhi pataneke nokukondjitha ekotampango lyoshilongo.
Michael Chivala gwo Zimolimwe Investments okwa gandja omaiyuvo ge kutya ontotwaveta ndjoka otayi ka kala tayi endele pamwe nekotampango ngele oshipumbiwa shuumwene osha kala itashi dhengele e ta shi gwanithwa po kuumboka ya hala.

CATHERINE SASMAN

Category: 
Share This: 

Aakalekipo yoonzo dhomomeya ya nyenyetwa

$
0
0

Aakonaakoni yoonzo dhoohi otaya nyanwa molwaashoka aniwa oya ndopa okukandulapo omukundu gwokuyonagula omikalo dhokukwata oohi momulonga gwakavango.
Omukalo ngoka okwa lopotwa gwa yonagula oshindji nokweetitha ompumbwe yohi momulonga ngoka.

Ombapila ndjoka ya shangelwa Uuministeli wOohi nOonzo dhOmomeya, ya shangwa kiilyo yoKavango Open Africa Route (KOAR) oya popi kutya oohi ngashiingeyi odha pumba momulonga gwaKavango omolwa ekwato lyoohi inali pitikwa ndyoka tali ningwa momulonga ngoka.
Ongundu oya nyenyeta woo kokmukalo ngoka hagu longithwa pakukwata pohi noonete, ya popi kutya konima nkene uunene woonete wa lelepekwa noometa 100, oohi odhindji odha kala tadhi kwatwa okuza momulonga moka kaakwati yoohi aaNamibia naAngola.

Omukalo gwokumangela oonete kuukanona nokuhila oonete dhoka ogwa etitha aakwati yoohi ya kwate oohi dhomaludhi agehe oshowo dhuunene kehe.

Uusama otawu pewa aanambelelwa yekondoololo lyoohi muuministeli mboka ye na oshinakugwanithwa shokutonatela omahala ngoka haga kwatwa oohi nokugandja omageelo kwaamboka taya taaguluka oompango.

Aanambelewa mboka oya nyenyeta kutya nayo oya taalela omikundu dhoka tadhi imbi opo ya gwanithe po iinakugwanithwa yawo ngaashi sha tegelelwa.

Momikundu dhoka ya taalela omwa kwatelwa ompumbwe yiiyenditho, omaholi, uumbautu, aaniilonga ya gwana, iiyemo oshowo okwaahena elongelo kumwe okuza kombinga yaAngola.

Ombapia ndjoka oya shainwa komunashipundi gwoKOAR,
Mark Paxton, oya holola kutya otashi ulike kutya aanambelelwa mboka kaye na we ohokwe yokukalekapo elandulathano na otaya gandja omaipopilo kehe.

Ombapila yimwe ndjoka ya shangelwa uuministeli, aanambelewa mboka okwa hololwa kutya oyo yeli oshitopolwa shomukundu pehala ya kale aakandulepo yomikindu.

Pahapu dha Paxton, nonando aanambelewa yopolisi nayo oya taalela omikundu ngaashi dhoka, aanambelewa yamwe po aakuluntu oya katuka oonkatu nokutula po omalongelokumwe noombushe miilonga yaAngola.

Metitano lya piti, opolisi oyali ya ningi epatololo nopethimbo ndyoka Paxton okwa gandja ekwatho lyombauto oshowo oshiyenditho opo ku vule okukwatako oonete dha thika po-40 ndhoka dha longithwa shaaheli paveta mokukwata oohi, dhaakwati yoohi ya thika po-12.

Nonando opatolola ndjoka inaayi vula okugandjitha omageelo nenge okutulitha miipandeko , Paxton ota pandula opolisi nelongelokumwe pokati kopolisi yaAngola naNamibia.
Nonando ongaaka okwaahena elongelokumwe okuza kaakonaakoni yoohi itashi humitha komeho ekondololo negamenenepo lyoohi momulonga ngoka.

Mombapila ndjoka ya shangelwa uuministeli omvula ya piti ,oya holola kutya oonete nale okwali owala dha pitithwa opo dhi kale tadhi vuli okuya kohi yomeya uule woometa 15 sigo opo 20 ihe ngashiingeyi uule mboka owa lelepekwa sigo opoometa 100.
Monena aakwati yoohi mboka ohaya kwata oohi uusiku opo ya vule okulongitha oonete dhawo dhoka.

Nonando onkalo ndjoka otayi gumu oshikondo shaatalelepo shoka shili osho shimwe shomiikondo ya gandja oompito dhiilonga odhindji momudhingoloko ngoka, uuna okwa yi wa moshipala okukwata oohi aanafaalama nayo otaya ka gumwa konkalo ndjoka sho oyendji yiikolela momulonga moka pakukwata oohi dhawo dhomalanditho.

Uuministeli wOohi nOonzo dhomomeya owa ningilwa omapulaapulo kombinga yoshikumungu shika ihe inawu vula okugandja omayamukulo omanga onkundana ndjika inayi nyanyangidhwa.

JANA-MARI SMITH

Category: 
Share This: 

Namax a gandja omagano kUuministeli wUukalinawa

$
0
0

Ehangano lyoNamax Pharmaceuticals olya gandja omagano guututsa wombuto yoHIV wa thika po-10 000 kOshikondo shUundjolowele.
Kuyele omvula tuli oshikondo osha tseyitha kutya osha taalela ompumbwe yuututsa mboka, naamboka wuli moompngulilo owa nuninwa owala onkalo yopaulumomhumbwe naakiintu mboka yeli momategelelo.

Namax Pharmaceuticals, ehangano lyomoNamibia ndyoka - lya totwa po mo-2014 olya gandja omagano guututsa mboka wongushu yoshimaliwa shooN$200 000 .
Xiangyu Ying, ngoka eli omukomeho gwehangano ndyoka okwa popi kutya uututsa mboka owa ziminwa kehangano lyUundjolowele mUuyuni, na ohawu kutha owala uule woominute o-30 opo wuu like oshizeko shomakonaakono.

“Uututsa mboka ohawu longo noHIV-1 oshowo HIV-2 nomikalo dhokuwu longitha odha faathana.”

Omupevi minista gwUundjolowele Juliet Kavetuna okwa popi kutya uuministeli otawu ka gandja omayakulo gomakonaakono gombuto yoHIV oshali momandiki guundjolwele ga yooloka moshilongo.

GARWIN BEUKES

Category: 
Share This: 
Viewing all 448 articles
Browse latest View live