Quantcast
Channel: Namibian Sun - Moshiwambo
Viewing all articles
Browse latest Browse all 448

Namibia okwa pumbwa okulonga omiti dhe

$
0
0

Minista Haufiku okwa nyana woo okwaahena uuyuki megandjo lyootendela dhomiti ndyoka olundji hali kateke ethiko pethimbo lyomiti ta ti omulandu omupe gwayela gwokumona omiti ogwa pumbiwa.
Pahapu dhe okwa popi kutya okutotapo endiki lyokulonga omiti moshilongo kashi shi oshinima oshipu ihe Uganda omathimbo ngaka okwa patulula endiki lye lyokulonga omiti naashoka oshi li oshiholelwa shoka tashi vulu okukuthwako kuNamibia.
Namibia omasiku ngaka okwa landa omiti dhoARVs dhongushu yoomiliyona 64 okuza kehangano lyaUganda lyoCipla Quality Chemical.
“Namibia okuna omuyalu omushona gwaakwashigwana ihe moSouthern African Development Community (SADC) oye e na ongeshefa onene na otatu vulu okupula iilongo yilwe ngaashi Botswana nenge Angola opo tu longele kumwe,” Minista ta ti.
Haufiku okwa popi kutya andola opoloyeka ndjoka otayi kala ya yama kepangelo ihe epangelo oli na mo iipambuliko iishona lela.
Pauyelele mboka ya pitithwa molopota yomo-2011 tayi ithanwa National Health Accounts Report, ekondjitho lyombuto yoHIV and Aids otali longitha konyala etata lyiimaliwa mbyoka hali longithwa kOshikondo shUundjolowele kehe omumvo.
Momumvo gwoshimaliwa gwo2008/09 iimaliwa ya thika poobiliyona 1.41 oya longithwa melando lyomiti oshowo omayakulo galwe ge na sha noHIV/ Aids.
Haufiku okwa popi kutya ondjodhi yokulonga omiti moshilongo kayi shi unene ondhigu ngaashi shi wetike. Ehangano lyokulonga omiti moshilongo lyoFabupharm olwa tseyitha kutya otali ka longa omiti dhoARVs konima yoomvula mbali twa taalela.
Omunambelewa omukomeho gwoFabupharm , Fanie Badenhorst okwa taambako ondungethaneko ndjoka na okwa ti oyimwe yomiinima mbyoka ya kala taya galikana uule woomvula 25.
Badenhorst, ngoka a tsu omuthindo kutya elongo lyomiti dhoka moshilongo otadhi ka tulitha ondando pevi, okwa popi kutya nonando ongaaka iionga mbyoka otayi ka pula elongo nuudhiginini na otashi ka pula uule woomvula mbali opoloyeka ndjoka yi tameke.

Ethano lyoHIV
Konyala AaNamibia ya thika po-104 531 otaya lumbu kepango lyoARV na naNamibia oshimwe shomiilongo yi na ondjele yekwato lyombuto ndjoka yili pombanda muuyuni. Okutameka mo-1996 oHIV oyo unene ya kala nokweetitha omaso moshilongo.
Omiyalu inadhi kolekwa odha popi kutya konyala oopresenda 17 dhaanona yeli kohi yoomvula 18 oya kanitha omuvali gumwe omolwa oHIV.
Pauyelele mboka wa monika po pethimbo kwa ningwa oonkundathana nomunambelewa gwomauyelele goshigwana mUuministeli wUundjolowele muDesemba, Ester Paulus okwa popi kutya aalumentu o-48 444 pamwe naakiintu 85 158 otaya mono omiti dhoARVs okuza miipangelo yepangelo naanona yaamati 5 184 oshowo aakadhona 5 103 oya mono epango ndyoka mo-2015.
Paulus okwa tengeneke kutya omuyalu gwaaNamibia aakuluntu mboka taya lumbu nombuto oguli po244 000 omanga aanona yoomvula dhili kohi yo-15 yeli po-15 392.

JEMIMA BEUKES

Category: 
Share This: 

Viewing all articles
Browse latest Browse all 448