Omanga aantu mboka yeli momidhingiloko moka mu na iiyamakuti ya talikako kutya oyo aagamanenipo yiiyamakuti, aluhe ohashi ya nondando.
Iikolokosha pokati kaantu niiyamakuti oya talikako onga shimwe shomaupyakadhi ga taalela aakwashigwana yomomidhingoloko dhoka dhi na woo iiyamakuti.
Iiyamakuti ohayi yi miikolokosha unene naanafaalama uuna ya hala okuponokela iimuna yawo nenge iikunwa yawo.
Ekanitho hali etithwa kiiyamakuti enene, naashoka otashi kolekwa miipotha moka oomwenyo dha kana nenge aantu ya ehamekwa onga oshizemo shiikolokosha mbyoka onkene aakwashigwana oya pumbwa okumona ongushu yokukala pamwe niiyamakuti pauyelele wolopota yokomumvo yoshikako sho2014/15 tayi ithanwa annual conservancy report of 2014/15.
Palopota ndjoka aanamagumbo taya hupu momapya gawo nenge miimuna yawo otaya vulu okugumwa noonkondo konkalo yiikolokosha yiimayakuti.
Nonando ongaaka omaiyuvo gondjele yiikolokosha mbyoka ihaga talika unene. Omapekaapeko oga ulike kutya momidhingoloko odhindji moka tamu adhika iiyamakuti ohaku talika owala uuwanawa hawu etithwa kiiyamakuti na ihaku talika omauwinayi nenge ekanitho ndyoka hali etithwa kiinamwenyo mbyoka nonkalo ndjoka yuuwanawa okuyeleka nuuwinayi otayi yelekwa yi li pu-5:1.
Omaiyuvo kutya iikolokosha mbyoka otayi yi pombanda ogeli ga puka kwiikwatelelwa kolopota ndjoka.
Olopota oya yelitha kutya iipotha mbyoka otayi londo pombanda molwaashoka omuyalu gwomahala ngoka ge na iiyamakuti naantu nago otaga ningi ogendji.
Iipotha yiikolokosha pokati kaantu niiyamakuti oya londo pombanda okuza piipotha 3 019 mo- 2003 okuya piipotha o- 7 774 mo 2014 ihe omuyalu gwomahala nago ogwa pondo okuza pomahala 29 okuya po-82 muule womukokomoko ngoka.
iipotha yeponokelo lyaantu kiiyamakuti oya li po-0.6 mo-2003 omanga mo-2014 yali po-0.2.
Ondjele yomaponokelo ga ningilwa iimuna oya li po 59.8 mo-2003 omanga mo-2014 yili po-69.7 nondjele yeyonagulo lyiinunwa nenge omapya oyali po 37.9 mo-2003 oshowo 23.6 mo-2014.
Omiyalu odha holola woo iiyamakuti mboka ya etitha unene omaupyakadhi.
Omiyalu odha holola kutya mo-2014 iikolokosha mbyoka ya thika po-600 unene oya etithwa koondjamba mOshitopolwa shaZambezi omanga oondjambameya dha etitha iikolokosha ya thika po-500.
Moshitopolwa shErongo noKunene, iikolokosha yivulithe po-700 oya etithwa kuuyandje, 600 okoongwe omanga ya thika po-400 ya etithwa komatotongwe.
Oonkoshi otaku popiwa kutya odha etitha iikolokosha iishona lela okuyeleka niiyamakuti yilwe moka mOshitopolwa shErongo noKunene mwa lopota iipotha inayi thika ke-100 ya etitha koonkoshi omanga moZambezi inayi pita po-50.
ELLANIE SMIT