Quantcast
Channel: Namibian Sun - Moshiwambo
Viewing all articles
Browse latest Browse all 448

Omukithi gwomalaria tagu dhipaga mOnooli

$
0
0

Omukithi ngoka gwa tukuka okwa lopotwa kutya ogwa nika oshiponga na ogwa etitha omuyalu gomaso guli pombanda oshowo omauvu.
Omukalelipo gwoWorld Health Organisation (WHO) Monir Islam okwa popi kutya iipotha oyindji mbyoka ya dhidhilikwa otayi kwatakanithwa noPlasmodium falciparum, ndjoka yili oludhi lwomalaria.
"Ndjoka onkalo yopaulumomhumbwe na oya pumbwa okuungaungaiwa nayo onga onkalo yopaulomomhumbwe," Islam a kunkilile.

Onkundana ndjoka oya holoka konima owala sho Namibia amono epapa lyoAfrican Leaders Malaria Alliance (ALMA) omolwa okwaadha omalalakano goMillennium Development Goals komukithi gomalaria.
Nonando omuyalu gwiipotha oshowo omaso inaga vula okukolekwa, Ominista yUundjolowele nOnkalonawa, Omundohotola Bernard Haufiku okwa popi koonkundana dhaNBC mOsoondaha ya piti kutya aantu ya thika puyatano oya hulitha.
Omupopiliko gwuuministeli mboka, Esther Paulus okwa popi kutya otaku ka gandjwa uuyelele awuhe moshikumungu shoka muule woshiwike shika tuli.
Oshiwike sha piti, aanambelewa yuundjolowele mOshitopolwa shaHangwena oya lopota iipotha yomukithi ngoka ya thika po-427 oshowo omaso.
Iipotha 177 oya lopotwa mOshipangelo shEpangelo mEenhana, 175 oya lopotwa moshipangelo shaNgela, 75 mOkongo.

Omukomeho gwuundjolowele mOhangwena, John Hango, okwa popi kutya iipangelo mbyoka itatu oya lopota woo omaso gomukithi ngoka ina gandja omuyalu kutya aantu yangapi ya hulitha komukithi ngoka.
Hango okwa popi kutya otaka gandja uuyelele konima ya mana okuninga olopota ndjoka tayi ka pewa Amushanga takalelee muuministeli mboka Omundohotola Andreas Mwoombola.

Omukomeho gwuundjolowele mOshitopolwa shaShana, Sackaria Taapopi okwa koleke kutya oshitopolwa she osha lopotwa iipotha yomalaria ya thika po-50 oshowo omaso gatatu momwedhi gwa piti.
"Momwedhi nguka inatu lopotelwa oshipotha nando oshimwe shomalaria mOshitopolwa shaShana naashoka ondi wete kutya osha etitha komuloka ngoka twa mono iiwike ya piti," Taapopi ta ti.
Omukomeho gwuundjolowele mOshikoto, Petrus Angala okwa popi kutya iipotha 93 oya lopotwa moshitopolwa shoka ihe inaku lopotwa eso.
"Otuli moshigwana tatu gandja elongo kaantu nkene ye na okwiigamena. Otwa lombwele woo aakwashigwana ya yeleke omahala gawo," Angala ta ti.

Moshitopolwa shaMusati, omukomeho gwuundjolowele Steven Lukas naye okwa koleke iipotha yomukithi ngoka ya lopotwa moshitopolwa ihe ina vula okugandja omuyalu molwaashoka olopota ndjoka yi na omiyalu oyili komunambelewa gwoprogramma.
Islam okwa popi kutya ehangano lyoWHO pamwe nUuministeli wUundjolowele otaya kutha ko oshikumungu shoka onga sha nika oshiponga, na otaya kundathana nkene ye na okukondjitha omukithi ngoka.

"Iipotha ayihe oya lopotwa mOnooli yaNamibia oshowo moAngola. Nonando okwa lopotwa iipotha oyindji unene, otu na unene omaipulo kombinga yomaso," Islam ta ti.
Otaku ningwa omakonaakono okumona kutya iipotha mbyoka otayi zi peni, kwiikwatelelwa koohapu dhaIslam.
Shoka otashi ka landulwa komahwahwameko gopombela oshowo okutopola oonete dhoomwe nokukwashilipaleka kutya omiti opo dhili.

"Otwa kala nokumona eshuno pevi lyiipotha yomalaria nomaso muule womimvo dha piti, Namibia okwa longa nuudhiginini ihe otu na okukala twa kotoka unene pethimbo lyomuloka,"Islam ta ti.

MERJA IILEKA

Category: 
Share This: 

Viewing all articles
Browse latest Browse all 448