Quantcast
Channel: Namibian Sun - Moshiwambo
Viewing all 448 articles
Browse latest View live

Uutalala inawu shuna natango

$
0
0

Omasiku ga piti okwa kala onkalo yombepo ndjoka tayi holola kutya uutalala otawu shuna nethimbo lyokupakela oombindja mookofa olya thikana, ihe aatseyinanwa naanongononi yonkalo yombepo oya kunkilile kutya uutalala inawu shuna natango.
Onkalo yombepo ya talala tayi endele mumwe nomvula oya tegelelwa moshiwike twa taalela.
Omuprofessa nomunongononi gwonkalo yombepo gwaSouth Afrika, Peet Pienaar okwa kunkilile Namibian kutya okwa tegelela onkalo yombepo yi lunduluke moshiwike twa talela sho onkalo yatalala tayi ka dhidhilikwa moshilongo.
Okwa tengeneke kutya onkao ndjoka ya talala otayi tameke mOmaandaha sigo oMetitatu.
Okwa popi kutya omvula ndjoka tayi kaloka pethimbo ndyoka, omvula owala yuutalala na itashi ti kutya etameko lyoshikako shomuloka.
ELLANIE SMIT

Category: 
Share This: 

CCN ke na oonkondo dhokupangela oongeleka moshilongo

$
0
0

Omanga kwa holoka omaiyuvo moshigwana kutya omolwashike ongongahangao yoongeleka moshilongo, ano oCouncil of Churches (CCN) itayi kwatele komeho nokupangelo oongeleka dhomoshilongo, CCN okwa yamukula kutya ye ke na oonkondo dhoka.
Shoka osha hololwa momutumba gwokomvula gwongongahagano ndjoka ngoka gwa ningwa momasiku 19 sigo 20 gaJuli nuumvo.
CCN okwa popi kutya ye ota longo owala tiiyamba ihe ke na oonkondo dhokushangitha oongeleka moshilongo, na oya pula ookume ke miilonga mwa kwatelwa epangelo li tule miilonga omusindalandu gwokukondolola oongeleka moshilongo.
CCN,okwa pula opo mboka taya logitha pambambo oongeleka mokulonga iilonga yawo yilwe yi li pondje yongeleka ya pangulullwe nokupewa omageelo.
Ongongahangano ndjoka oya holola woo ohokwe yawo okuya moonkundathana nUuministeli welongo, opo woo kuvule okushuna mooskola elongo lyombiimbeli. Oya kondema woo iimbuluma yanyata ngaashi okuyakela miilongo yopondje aantu taku longithwa omadhina goongeleka oshowo omiyonena kehe tadhi longwa.
CCN okwa indile iilyo yoongeleka yi kale ya angala nokulopota omaihumbato kehe taga limbilike momagongalo gawo na oya pula epangelo li lundulule omulandu gwepangelo gwokuungaunga neyakelo miilongo yopondje aakwashigwana.
Omutumba ngoka ogwa holola woo epopilo neyambidhidho lyondungethaneko yomupresidende yoHarambee Prosperity Plan na oya pula iilyo yawoyi yambidhidhe ondungethaneko ndjoka.
Omutumba ngoka ogwa yambidhidha dhoo oshiyetwapo shOminista yOkukondjitha Oluhepo nOndjala, opo ku kale taku gandjwa iiyemo kaakwanaluhepo naantu mboka yeli mompumbwe moshilongo.
Hugunina ongongahangano ndjoka oya pula iilyo yawo yi dhimbuluke Osoondaha ontiyali yaKotomba ndjoka tayi keendela pamwe nEsiku lyOpashigwana lyOkukondjitha Oluhepo mUuyuni momasiku 17 gaKotomba.

ELLANIE SMIT

Category: 
Share This: 

Aalongiskola taya pangele okuya mekanka ishewe

$
0
0

Ehangano lyoNamibia National Teachers Union (Nantu) olya pa epangelo uule womasiku gaheyali opo li ye moonkundathana nokabinete konima sho aalongi ya tindi omagwedheleo noopresenda 5.
Amushanga gwoNantu Basilius Haingura mOmaandaha okwa popi kutya epangelo olya pula omasiku 14 ihe ehangano olya tindi.
“Ondjele ye yo pombanda lyoondando oya thikama poopresenda 7 , tse otwa hala oopresenda 8,” Haingura ta ti.
Haingura okwa popi kutya ngele epangelo inali kandula po uupyakadhi mboka nena aalongi otaya kaya mekanka uuna kwa monika onzapo ndjoka tayi utha kutya inaku adhika ekandulepo lyomukundu.
Sho a pulwa kombinga kutya ooskola otadhi pata okuya pehulilo lyoshiwike shika okwa popi kutya ooskola otadhi ka patuluka muule wethimbo efupi.
“Aantu otayi yi mekanka. Ooskola otadhi patuluka momasiku 31 gaAguste,” Haingura ta ti.
Ehangano olya ningi omutumba niikundaneki tali tseyithile iilyo yalyo kombinga yomayambukepo omape moonkundathana dhegwedhelo lyoondjambi.
Otali lundile epangelo kutya inali itulamo kombinga yokwaadha nokutsa kumwe nomakemo gehangano nopehala olya popi kutya olya pyakudhukwa owala okugwedhela aalongi noopresenda 5.
Omutumba tagu landula okwa tegelelwa gu ningwe momasiku 22 gaAguste naHaingura okwa popi kutya otaya ka tsakanena ya kundathane kutya otaku ningwa ngiini.
Omwedhi gwa piti, ombelewa yomuprima oya tseyitha kutya otaku ningwa omagwedhelo goopresenda 5 ngoka ga tambiwako kiilyo yoNapwu, mbyoka ya mono nale nookuli omagwedhelo gawo.
Nantu, okwa tindi omagwedhelo ngoka.
Pethimbo kwa tamekithwa oonkundathana omvula ya zako, epangelo olya tokola okugwedhela oondjambi dhaniilonga moondondo okuza po- 15 sigo opo- 12 noopresenda 6 omanga aaniilonga yoondondo okuza po-11 sigo pu-5 taya gwedhelwa noopresenda 5. Aaniilonga yoondondo okuza 4 sigo A1 otaya gwedhelwa noopresenda 3.
GORDON JOSEPH

Category: 
Share This: 

AaChina taya pangulilwa omuyeka komulungu gwondjembo

$
0
0

Aakwashigwana yaali AaChina oya holoka komeho yaMangestrata Eden Iyambo shi na ekwatathano nonkambadhala yomuyeka ngoka gwa ningwa lyopotundi 11:00 mOsoondaha mOmbaye.

Aataamekwa oLian Xing Kevin Lui naXhing Yan Zhang, mboka otashi vulika woo ya ka tamanekelwe onkambadhala yedhipago pahapu dhomufali gwiihokolola kompangu, Faith Nyaungwa.
Lui naZhang oya tulwa miipandeko mOmbaye sho ya kambadhala okuyeka omunangeshefa OmuChina komulungu gwondjembo na oya kambadhala okumukutha oshimaiwa shoomiliyona 8.

Okwa lopota ya kondjitha omunangeshefa ngoka opo a shange kutya okuna oondjo dhawo dhoomiliyona 8 pakondalaka yongeshefa na oyemu kutha ongodhi ye yopeke. Nakuninga oshihakanwa ina mona oshiponga nonando gumwe gwomoongangala dhoka okwa umbu ooholo ndatu uukitha kombinga hoka kwali omunangeshefa ngoka.

Oshipotha shaZhang osha undulilwa komasiku 18 gaAguste opo ku ka ningwe omaindilo gokwiifutilamo modholongo omanga shaLui sha undulilwa komasiku 20 gaSeptemba.

Aatamanekwa mboka oya kalelwapo kuLana Fouche.

OTIS FINCK

Category: 
Share This: 

Kwa kana oomiliyona 12.3 melelo lyaMusati

$
0
0

Okwa holoka omafekelo giilonga yuulingilingi ngoka taga fekelelwa Omunambelewa Omukuluntu gwOshitopolwa shaMusati, Protasius Andowa, sha falitha nokuli mekutho miilonga lye pakathimbo sha landula nomutumba omuleelela ngoka gwa ningwa.
Namibian Sun okwa nongele okuza konzo yiinekelwa kutya Andowa oshowo omupevi Omukomeho gwIiyemo, Elizabeth Mutota, oya kuthwa miilonga opo ku ningwe omakonaakono sho ya ndopa okuyeleka kutya oshimaliwa shoomiliyona 12.3 osha longithwa shike.

Ngoloneya gwaMusati, Erginus Endjala okwa koleke ekutho miilonga ndyoka na okwa popi kutya okwa gandja elombwelo opo ku ningwe omakonaakoo moshinima shoka.

“Pamulandu ngame onga ngoloneya inandi pitikwa okupopya naanambelewa mboka kombinga yiikumungu yiilonga, onkene onda tseyithile elelo, ngiika osho sha etitha ngaaka.”
Onzo ndjoka oya popi kutya Andowa ota konaakonwa molwaashoka okwa gandja uuyelele wa puka kutya iimaliwa yali ya nuninwa oopoloyeka oonene moshitopolwa oya longithwa ngiini okuza momvula yo-2012/20013.

“Okonima sho kwa ningwa omatseyitho gomayambulepo goshitopolwa sho a gandja omauyelele taga limbilike kungoloneya, nangoloneya oka fekele kutya ope na uulingiligi na okwa pula kuninggwe omakonaakono. Omukomeho gwoAnti-Corruption Commission, Paulus Noa, naye okwa li huka na osha etitha ekutho lye miilonga,” onzo ya popi.

Onzo oya tsikile kutya nuumvo petameko sho iiyemo yoshitopoolwa ya tameke tayi shongola, Andowa okwa pula anuwa omunashipundi gwelelo lyoshitopolwa Modestus Amutse, oshowo ngoloneya gwoshitopolwa ya pule iiyemo ya gwedhwapo okuza kUminista Sophia Shaningwa.

Eindilo ndyoka lya taambiwa ko niimaliwa ya thika poomiliyona 12.3 oya li ya pewa elelo lyoshitopolwa shoka muApilili momasiku 18. Andowa okwa longitha iimaiwa mbyoka mokufuta oongunga dhoshitopolwa dhoka dhimwe dha tameka momvula yo2012/2013.
Okwa fekelwa owala kutya ope na uulingiingi wa longwa sho ombelewa yangoloneya ya pula oolopota yiimaliwa ya nuninwa oopoloyea oonene. Pethimbo ndyoka Andowa ina vula okuyelitha kutya oshimaliwa shoomiliyona 12.3 osha longithwa ngiini.
Noa gwoACC okwa koleke kutya okwali moshitopolwa shaMusati, iiwike iyali ya piti, ihe okwa itndi okukolekwa kutya oshina sha nomakonaakono ngoka.
Noa okwa tindi okuyamukula ngele oshipotha shoka oye shi lopotelwa.

Andowa naAmutse inaya vula okumonika oshowo oonkambadhala dhokumona Minista Shaningwa odha hulile muunyengwi.

ILENI NANDJATO

Category: 
Share This: 

Aakiintu taya kondjele ohambo

$
0
0

Elelo lyUukwanyama otali kambadhla okupotokonona oontamanana dhekondjelo lyohambo dhoka dhili pokati kaakiintu yaali aalelwa yelelo ndyoka.
Ohambo ndjoka okwa hololwa kutya oyi li uuthiga womulumentu ngoka a hulitha oomvula mbali dha piti naakiintu mboka kehe gumwe ota popi kutya oye omuthigululi gwohambo ndjoka.
Prenalia Waponyo David na Alleta Haipuma otaya kondjele ohambo ndjoka sha landula eso lyomusamane gwawo Onesmus Hamwili ngoka a hulitha mo-2014. Waponyo ngoka e li oshilyo shEtanga lyEgameno lyaNamibia okwa li a hokanwa kunakusa ngoka naye a li oshilyo shEtanga lyEgameno mo-2007 mompangulilo yaMangestrata gwaVenduka, meliko li li mumwe.
Oya kala megumbo lyawo momukunda Ohailulu mOshikandjohogololo shaEndola mOhangwena.
Mo-2005, omusamane okwa kutha Haipuma ngoka a li ohonda ye a za momukunda Ohailulu na okwa kala naye mohambo tayi adhika momukunda Omupini, mOkongo na okwe mu tseyitha kaaleli yopamuthigululwakalo onga omukulukadhi gwe.
Mboka yatatu oya kala mondjokana yawo sigo osho nomusamane a hulitha mo-2014. Sho omusamane a hulitha Waponyo okwa lopotwa a lombwele Hipuma opo a thigepo ohambo yomusamane gwe. Elombwelo ndyoka inali taambiwako kofamili yanakusa ndjoka ya lundile Waponyo kutya okwa kondjitha omusamane ya ka hokanene mOvenduka opo omaliko ga kale geli mumwe molwaaashoka oondjokana adhihe dhoka dha hokanenwa kombanda yomusinda omutiligane omaliko oga topoka ( nonando ompango ndjoka oya lundululwa monena).
Waponyo okwa popi kutya ohambo ndjoka oye yi totapo nomusamanen gwe mo-2003 omanga inaya hokana omaliko geli mumwe.
“Iinima ayihe yili mohambo ndjoka oyandje nomusamane gwandje. Ngoka ohonda owala yomusamane gwandje nasho ngashiingeyi a hulitha okwa pumbwa okuthigapo ehala ndyoka. Ofamili yomusamane gwandje nomalelo gopamuthigululwakalo otage mu gamene na kandi shi kutya omolwashike taya gamene ohonda omanga ngame omuhokanwa,” Waponyo ta ti.
Haipuma okwa popi kutya naye okwa kala naHamwili paveta na okwa lombwela omalelo gopamuthigululwakalo kutya ngele a si nena ohambo ndjoka oya Haipuma, aanona ye nofamili ye (Hamwili). Konima yeso lye ofamili oya kalekepo elombwelo ndyoka .
“Ngele okushi shi kutya ohambo oye, omolwashike e na okutegeleal omusamane gwetu a se opo a tidhendje? Mohambo kamu na sha she. Naye a ka popye nofamili yomusamane gwetu, hangame ta popi nangame,” Haipuma ta ti.
Mwene gwomukunda Omupini, Nangombe Teofilus okwa koleke olopota ta popi kutya onkalo oya nayipala noonkondo na ondhigu okutokola.
“Palelo lyopamuthigululwakalo ngele omukiintu okwa kala nomulumentu uule woomwedhi dhi vulithe 12 , ye na uunona nomusamane okwa ningile omukiintu ngoka omasiga , nena osha talikako onga ya hokana. Kombinga yimwe ope na omukiintu ngoka a hokanwa paveta na oku na oombapila dhe adhihe. Oshinima shimwe ooshoka kutya ofamili yanakusa otayi yambidhidha omukiintu ngoka a kala kohambo,” Teofilus a yelitha.
Okwa popi kutya ethimbo ya kambadhala okukandula po omukundu ngoka, aakiintu mboka ihaya kalapo ayehe.
Waponyo okwa popi kutya ofamili oya tameka okutha ko iimuna kohambo inayi pula epitikio okuza kuye.
“Oomvula mbali ngashiingeyi sho omusmane gwandje a si na onda kala nda ngungumana ethimbo. Ondi wete kutya ethimbo olya thikana opo ndi katuke oonkatu. Naya dhimbuluke kutya ngame omukwaita, nasho omukwaita iinima ayihe otayi vulu okukala iipu kungame.”
ILENI NANDJATO

Category: 
Share This: 

Ngujapeua a holoka ishewe mompangu

$
0
0

Omusilishisho gwomuhandjo gwoskola ngoka ta tamanekelwa iipotha yekwatonkonga ya thika po-10 okwa holoka mompangulilo mEtitatu ihe oshipotha she oshuundulilwa kohela molwaashoka omukalelipo gwe gwopaveta ina holoka mompangulilo, omolwa iifuta.
Aanambelewa yompangu oya popi kutya Mervin Ngujapeua okwa li a tegelela a popye ngele okuna ondjo nenge kena ondjo.
Oshipotha shoka otashi vulika shi ka tumwe kombelewa yomupanguli-ndjai opo ku ningwe etokolo kutya omutamanekwa ngoka ota pangulwa ngiini.
Pahapu dhaakonaakoni, omamonitho giihuna ngoka oga ningwa okuza mo-2013 sigo Februali shoNgujapeua a tulwa miipandeko.
Omutamanekwa okwa lopotwa kutya okwa kala ha ithana aanona mboka mondunda ye, nokuya talitha uuvideo wopaihulo nokonima okwa yi nayo miihulo.
Ngujapeua okwa hokana nomukuukadhi gwe oha kala mOkakarara. Sha landula etulo lye miipandeko aakwashigwana yamwe oya ningi ehololomadhilaadhilo taya pula opo ka mangululwe pamboloha. Omunamimvo 48 ngoka okwa tindilwa omboloha muJuni , sho epangelo lyapataneke woo emangululo lye pamboloha.
Kuyele nuumvo, omufali gwiihokolola kompangu, Johannes Kalipi okwa popi mompangulilo kutya aanona mboka yoomvula dhili pokati ko13 no 17 itaya ka lumba we nonkalamwenyo yawo yonawa, noonkalamwenyo dhawo odha lundululwa kiimbuluma mbyoka ya longelwa.
Kalipi okwa lombwele ompangu kutya aanona mboka oya kala ya talako omulumentu ngoka onga he ihe Ngujapeua okwa teya po einekelo ndyoka.
ELLANIE SMIT

Category: 
Share This: 

Ethigathano lyuuleli woSPWC

$
0
0

Elelo lyAakiintu yoSwapo ano oSwapo Party Women’s Council SPWC okwa tegelelwa li ka ninge okongressa yawo yomahogololo pehulilo lyomvula nookandindate momahogoloo moka odha tameke nale nokuninga omahwahwameko.
Ekondjelo lyoshipundi oshinene okwa tegelelwa li tameke sho aakiintu mboka taya ka ninga omutumba omwedhi nguka tuli, nokukundathana omahogolo ngoka taga ningilwa moKaiti muDesemba.
Amushanga gwoSPWC Petrina Haingura okwa hololwa a holola ohokwe okukutha ombinga methigathano nokulela natango elelo ndyoka uule woshikako tashi landula nonando okwa li kwa holoka omapopyo kutya okwa pumbwa okugandja ompito komupevi gwe, Eunice Iipinge. Iipinge omunapolotika omukulu na okwa kanitha omahogoloo nokudhengwamo kuHaingura, pethimbo lyomahogololo ngoka ga ningwa mo-2006, moRundu.
Okongressa ya hugunina oya li ya ningilwa moSwakopmund, naHaingura natango okwa sindanapo omahogololo ngoka nokutsikila okulela olutu ndyoka sho a dhengemo Karin Hishidimbwa. Haingura okwa mono omawi 353 omanga okukondjithi gwe a mono omawi 91, omutumba ogwo tuungoka ogwa hogolola Iipinge a ninge omupevi gwaHaingura, sha landula sho a dhengemo aakondjithi ye Mildred Jantjies naMwetulamba Shingenge Haipinge.

Iilyo yoSPWC, mbyoka ya gandja uuyelele meholamo oya lombwelo oNamibian Sun kutya iilyo yimwe inayi nyanyukwa Haingura nenge Iipinge ya ninge aalelo yolutu ndoka.

Oya popi kutya SPWC okwa kala a mwena kombinga yiikumungu tayi guma aakiintu.
“Elelo ndyoka ohali popi owala kombinga yepondolo lyelelo lyuuthikepamwe no-50/50 . Shoka kashi shi epondolo lyawo osha kala nale tashi longekidhwa.”

Onzo ndjoka oya popi kutya Iipinge ina simana unene na okwa pumbwa okugandja ompito kuyakwawo. Iipinge okuli woo melelo lyoSwapo Party Elders’ Council.

Haingura ngoka a li nale omupevi minister gwUundjolowele ina koleka nenge a tinde ngele ota kutha ombinga methigathano.

“Kapuleni mboka ye mu pe uuyelele,” Haingura ta ti.
Iipinge okwa popi kutya otiilongekidhile omutumba ngoka tagu ningwa momasiku 27 moSwakopo.
Edhina lyomupevi mayola gwaVenduka Fransina Kahungu oshowo omayola nale Agnes Kafula nago oga kwatakanitha nekondjelo lyoshipundi shuuhamushanga woSPWC. Namibian Sun okuuvite kutya aakiintu oyendji melelo oya hala Haingura a pingenwepo kuuKafula, ihe Kafula okwa fa keena nawa ohokwe. Kafula ina vula okumonika opo a gandje omaiyuvo ge omanga Kahungu a popi kutya ke na ohokwe.

Omukwatakanithi gwoSPWC mOshitopolwa shaMaheke Bianca van Wyk, okwa lopotwa a holola ohokwe okukutha ombinga methigano lyuupeha amushanga.

GORDON JOSEPH

Category: 
Share This: 

Viewing all 448 articles
Browse latest View live