Omuleli gwaNamibia okwa lombwele aakali poshituthi shedhimbuluko lyemanguluko lyoshilongo shoka sha ningilwa pOkapale kEmanguluko mOvenduka kutya ye ota longitha omusindalandu guuyuki. “Onda hala okutseyithila aapunguli moshilongo nopondje yoshilongo kutya omupresidende oteya taambako aluhe uuna taya talelepo ombelewa ye ihe omukalo gwokukundathana ootendela noompito dhilwe dhongeshefa inagu taambiwako. Kape na omilandu dhili ngaaka tadhi ka landulwa kungame naamboka tamu kongo omakwatho ningeni omakwatathano noominista dhomondjila. Ngoka omukalo gwokuyanda uukombunda niilonga ya holama.”
Okwa ponokole woo mboka taya popi kutya kape na shoka sha longwa kepangelo konima nkene oshilongo sha manguluka. Okwa popi kutya otaka longitha ompito yoshipopiwa she shopashigwana nokupataneka omapopyo ngoka.
Omupresidende Geingob okwa longitha ompito ndjoka okupopya kombinga yompangela tadhi ithanwa Harambee Prosperity Plan, ta ti oonkundathana naakwashigwana odha manithwa nale miitopolwa ayihe 14 dhoka dha ningwa nUuministeli wOkukondjitha Oluhepo nOnkalonawa.
“Oonkundathana odha ningwa naakuthimbinga ya yooloka moka mwa kwatelwa aakalelipo yaaniilonga, aakomeho yaanangeshefa, aanyasha oshowo aakalelipo yaanafaalama. Omaiyuvo nomagwedhelelo ngoka ga ningwa kaakuthimbinga moonkundathana dhoka oga tulwa mompangela ndjoka yoHarambee Prosperity Plan,”Geingob ta ti.
Okwa gwedhapo kutya epangelo lye olya tothamo omvula yo-2016 kutya omvula yetulo miilonga.
Epangelo lyaGeingob olya kala tali nyenyetwa kutya otali longitha nayi iimaliwa ihe itali tula miilonga omatokolo ngoka lya ningwa ngaasho etotepo lyombaanga yiikulya oshowo okugandja evi kaanyasha. Pahapu dhomupresidende ompangela dhe otadhi ka gandja oshiholelwa muule woomvula ne twa taalela nkene taku tulwa miilonga omauvaneko. Omuleli okwa popi kutya otaka gandja uuyelele owundji kombinga yoompangela dhe dhoka muule wiiwike iyali twa taalela sho taka gandja oshipopiwa she shokomumvo shopashigwana.
Okwa popi kombinga yompango tayi ithanwa Public Procurement Act oshowo oWhistle-blowers’ Protection Bill ta ti, osha simana noonkondo okugamena mboka yatokola okupopya oshili nomaumbangi guukwashili guulingilingi.
“Otwa pumbwa okwiikaleka kokule omifofodholo noohapu dhaahena uukwashili nokukala tatu gandja omaumbangi goshili. Mboka taya lundilile yakwawo iilonga yuulingilingi nokutaamba oombumbo oyo uupyakadhi.”
Okwa manitha oshipopiwa she paku pula uukumwe nelongelo kumwe mokwaadha oompangela adhihe.
“Ope na eyeletumbulo lyoshiAfrika ndyoka tali ti ‘ofamili oya fa omuti; otayi vulu oku endeka ihe itagu topoka.’ Mesiku ndika lyedhimbuluko eti-26 lyemanguluko lyoshilongo otandi indile twiimangeni kumwe onga ofamili yaNamibia tulyeni megumbo limwe lyaNamibia. Otwa hangana nonando otatu endeke itatu topoka.”
JEMIMA BEUKES